Εχουμε παρακολουθήσει όλα αυτά τα χρόνια αρκετά σεμινάρια DiGiCo (τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό), όμως αυτή τη φορά ομολογουμένως παρακολουθήσαμε ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα (αν όχι το πιο ενδιαφέρον όλων). Ο λόγος δεν έχει να κάνει μόνο με την άρτια οργάνωση της εταιρίας Kariotis Audio & Lighting που για τις ανάγκες της παρουσίασης είχε ‘παρκάρει’ στην αίθουσα του Elefsina Hotel σχεδόν όλη τη γκάμα των ψηφιακών μίξερ της DiGiCo (προεξάρχοντoς βεβαίως της ολοκαίνουργιας SD12 τόσο στην αίθουσα όσο και άλλη μια για τις ανάγκες demo και Live στο γήπεδο της Ελευσίνας όπου έκλεισε η παρουσίαση), αλλά και με την παρουσία του χαρισματικού και ‘μπαρουτοκαπνισμένου’ Jaap Pronk της DiGiCo σε ρόλο βασικού εισηγητή, ο οποίος εκτός από πραγματικός showman, απέδειξε ότι έχει πραγματική αγάπη, πάθος και βαθιές γνώσεις για το αντικείμενο…

O Jaap Pronk ξεκίνησε το σεμινάριο με μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της DiGiCo αρχίζοντας φυσικά από τη Soundtracks και κάνοντας ιδιαίτερη μνεία βεβαίως στον τεχνικό διευθυντή της εταιρίας, το θρυλικό John Stadius, ο οποίος είναι η ‘καρδιά’ της DiGiCo και της φιλοσοφίας της ως εταιρία. Εν συνεχεία μας μίλησε για την κυριαρχία των μίξερ της εταιρίας σε όλους τους τομείς του θεάματος όπως touring, Live, theater, broadcasting, House of worship, corporate market και installations. Μας επισήμανε επίσης ότι οι 10 κορυφαίες παραγωγές αυτή τη στιγμή στον κόσμο χρησιμοποιούν DiGiCo κονσόλες, ενώ μας πληροφόρησε ότι εξίσου μεγάλη δυναμική και διείσδυση έχουν τα μίξερ της εταιρίας τόσο στο λεγόμενο corporate market όσο και στον κλάδο του House of worship που αποτελεί από μόνος του μια τεράστια αγορά, ειδικά στην Αμερική. Αντίστοιχα μεγάλη δυναμική έχει για τη DiGiCo ο θεατρικός τομέας, ενώ για τον Broadcast τομέα μας ανέφερε ότι και αυτός παρουσιάζει σταθερή ανοδική πορεία.

FPGA Processing
Ως γνωστόν, σε κάθε DiGiCo, φιλοξενείται ένα FPGA τσιπ (Field Programmable Gate Array) που αναλαμβάνει τη σύνθετη διαδικασία της επεξεργασίας. Τα FPGAs νέας γενιάς έχουν εξελιχθεί δραστικά στις μέρες μας και μπορούν πλέον να εκτελέσουν και να διαχειριστούν υπερ-πολλαπλάσιους υπολογισμούς απ’ ότι οι προκάτοχοί τους και κυρίως απ’ ότι τα πλέον εξελιγμένα DSP κυκλώματα. Ο Jaap μας παρομοίασε τα FPGA τσιπ με τα γνωστά μας αρχεία XL του Office όπου μπορείς να κάνεις copy – paste ότι θέλεις, όπου θέλεις ανά πάσα στιγμή. Ετσι προγραμματίζονται τα εν λόγω τσιπ, με τον Jaap να επισημαίνει παράλληλα ότι το να προγραμματίζεις και να διαμορφώνεις τα FPGA τσιπ είναι μια ιδιαίτερα ακριβή διαδικασία. Μας τόνισε επίσης ότι επενδύουν σταθερά σε Super FPGA τσιπ (και όχι σε DSP X86/Intel Technology) διότι η τεράστια επεξεργαστική ισχύς τους, επιτρέπει στα μίξερ της σειράς SD να μπορούν να κάνουν τα πάντα σε μια μίξη, δίχως συμβιβασμούς, κοινώς δεν χρειάζεται να ‘σβήσεις’ EQ για να βάλεις κι άλλο reverb ή να ‘τσιγουνευτείς’ μια επεξεργασία εις βάρος κάποιας άλλης. ‘Αυτές τις τεχνικές τις έχουμε αφήσει 15 χρόνια πίσω’ μας ανέφερε χαρακτηριστικά ο Jaap.

CORE2=Return of Investment
Για το Stealth CORE2 software της σειράς SD, και τις δραστικές αναβαθμίσεις που προσφέρει στα μίξερ της σειράς, ο Jaap εκφράστηκε με τα καλύτερα λόγια, μιλώντας όχι μόνο με τεχνικά αλλά και με οικονομοτεχνικά στοιχεία, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι η εν λόγω αναβάθμιση λογισμικού ισούται με πραγματικά σημαντική επιστροφή της επένδυσης στους ιδιοκτήτες μίξερ DiGiCo. Και αυτό διότι μετά την αναβάθμιση οι κονσόλες αποκτούν περισσότερες εισόδους, εξόδους, εφέ, δυναμικά EQ σε όλες τις εισόδους και εξόδους, περισσότερους Multiband compressors και tube preamp plugins σε όλες τις εισόδους και τις εξόδους, μεταξύ άλλων. Στο σημείο αυτό ο Jaap μας παρουσίασε τις δυνατότητες όλων των μίξερ της σειράς SD μετά την αναβάθμιση σε Core2. Συγκεκριμένα η λιλιπούτεια SD11 διαθέτει πλέον 48 κανάλια εισόδoυ και 24 Aux / Group Subs, η SD11i υποστηρίζει πλέον 80 κανάλια εισόδου, η SD9 96 κανάλια εισόδoυ και 48 Aux / Group Subs, η SD8 120 κανάλια εισόδoυ και 48 Aux / Group Subs, η SD10 132 κανάλια εισόδoυ και 56 Aux / Group Subs, η SD5 253 κανάλια εισόδoυ και 128 Aux / Group Subs … Αντίστοιχες είναι οι αναβαθμίσεις και σε όλους τους άλλους τομείς που αναφέρουμε, απλά εστιάζουμε ενδεικτικά στα κανάλια εισόδου και τα busses… Όλα αυτά προσδίδουν μια έξτρα προστιθέμενη αξία στα μίξερ της εταιρίας, τα οποία με την πάροδο του χρόνου όχι μόνο διατηρούν τη μεταπωλητική τους αξία, αλλά την αυξάνουν κιόλας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ναυαρχίδα SD7 που είναι πλέον κονσόλα 10ετίας και για την οποία οι ιδιοκτήτες της επένδυσαν τότε περί τις 100 χιλιάδες ευρώ, ενώ τώρα, 10 χρόνια και εκατοντάδες παραγωγές μετά, μπορούν να την πουλήσουν στις 70 χιλιάδες ευρώ. Βεβαίως ένα θέμα είναι ότι σχεδόν κανείς δεν τις πουλάει, όπως ανέφερε ο Jaap…

H φιλοσοφία της DiGiCo
Όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε, η DiGiCo έχει προσεγγίσει αρκετά διαφορετικά τις ψηφιακές κονσόλες, καθώς από την πρώτη στιγμή θεώρησε ότι η κονσόλα δεν αποτελεί ένα μηχάνημα, αλλά δυο. Η μια μηχανή είναι υπεύθυνη για το λογισμικό και η άλλη για το audio. Σε αντίθεση με άλλους κατασκευαστές που έχουν ταυτοποιήσει το software engine με το audio engine, η DiGiCo επιμένει να διαχωρίζει πλήρως τις δυο αυτές μηχανές με αποτέλεσμα να εκκινούν και να ελέγχονται ανεξάρτητα. Πρακτικά λοιπόν όταν επανεκκινεί το λειτουργικό σύστημα της κονσόλας, ο ήχος παραμένει ενεργός. Αυτό αποτέλεσε τον βασικό στόχο της εταιρίας, καθώς φτιάχνει κονσόλες που απευθύνονται σε επαγγελματίες και απόλυτα επαγγελματικές εφαρμογές. Κάπου εκεί ο Jaap συνδύασε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του θεωρία με πράξη καθώς έβαλε μουσική από το τηλέφωνό του σε μια SD8 και έκανε restart την κονσόλα για να μας αποδείξει εμπράκτως ότι ποτέ δεν χάνεται το audio σήμα που ακούγαμε. Ουσιαστικά λοιπόν, επανεκκίνησε το software τη στιγμή που το audio συνέχισε να λειτουργεί. Όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε, ο μόνος τρόπος για να χαθεί το audio σήμα από μια DiGiCo σε ένα φεστιβάλ, είναι να… μην έχει πληρώσει η παραγωγή το πετρέλαιο της γεννήτριας. Εν συνεχεία προχώρησε ακόμα περισσότερο φροντίζοντας να κόψει ο ίδιος το πετρέλαιο από τη γεννήτρια… Με λίγα λόγια ενώ η κονσόλα λειτουργούσε και ακούγαμε μουσική, έβγαλε από το δίκτυο τροφοδοσίας την κονσόλα. Όταν ξανάβαλε το ρευματολήπτη της DiGiCo στην πρίζα, σε 3 δευτερόλεπτα επέστρεψε το audio σήμα, ενώ σε 20 δευτερόλεπτα ξαναλειτούργησε και η software ‘μηχανή’ της SD8. Οσον αφορά τέλος τον τομά της φιλοσοφίας της εταιρίας, μας τόνισε ότι όλες οι κονσόλες της σειράς SD ακούγονται το ίδιο, έχουν την ίδια λογική χειρισμού (αν ο χρήστης μπορεί να χειριστεί τη μικρή SD11 τότε μπορεί να χειριστεί άμεσα και τη μεγάλη SD7), το ίδιο workflow και βεβαίως είναι απολύτως συμβατές μεταξύ τους στη διαχείριση show files. H διαφορά τιμής μεταξύ τους έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τις δυνατότητές τους. Ειδική μνεία έκανε για την SD7 υπογραμμίζοντας ότι κυριολεκτικά αποτελεί δυο κονσόλες σε μια (καθώς ενσωματώνει δυο software engines και δυο audio engines).

Τα 3 ‘C’ της νέας SD12
Η SD12 είναι το νέο πουλέν της DiGiCo και η νέα αγαπημένη του Jaap, όπως ο ίδιος δήλωσε μονομιίας απροκάλυπτα. Η SD12 κατασκευάστηκε για τον εξής λόγο, για να έχει το κορυφαίο workflow στην κατηγορία της και για να μπορούν να δουλεύουν ταυτόχρονα δυο ηχολήπτες (διαθέτει 2x PRO channel strips και δυο μεγάλες 15ιντσες οθόνες αφής για δυο χειριστές), μια σημαντικά διευρυμένη ανάγκη στα φεστιβάλ που αποτελεί και έναν από τους λόγους που οι μπάντες και κατ’ επέκταση οι παραγωγές ζητούσαν τη μεγάλη SD7. Οσον αφορά τα περιβόητα 3 C της SD12 αυτά ακούνε στο όνομα: Compact, Control, Connectivity και η DiGiCo τα ερμηνεύει ως εξής. Compact: μαζεμένες εξωτερικές διαστάσεις που επιτρέπουν να βρεί ευκολότερα χώρο τόσο κατά τη μεταφορά όσο και κυρίως κατά την τοποθέτηση, ενώ διατηρεί το control interface της μεγάλης SD5. Control: η κονσόλα σύμφωνα με τον Jaap διαθέτει το καλύτερο workflow των μίξερ της κατηγορίας της, ενώ παράλληλα διαθέτει όπως είπαμε δυο ευμεγέθης οθόνες αφής διαγωνίου 15 ιντσών και 24+2 assignable faders, μαζί με 82 RGB rotaries που περιβάλλουν τις οθόνες και δυο PRO channel strips για τον ευκολότερο ταυτόχρονο χειρισμό από δυο χειριστές, γεγονός που την καθιστά δημοφιλή σε μικρά και μεγάλα φεστιβάλ. Connectivity: Υποστηρίζει περισσότερα από 1300i/o και πολλαπλά ψηφιακά φορμά σε ένα σύστημα δίχως να απαιτείται έξτρα εξοπλισμός.
Οσον αφορά μια σύντομη γενική της περιγραφή, η νέα SD12 διαθέτει 12 faders και υποστηρίζει 72 κανάλια εισόδου, 36 Aux / Group out, 12x8 full processing matrix, 2 stereo solo busses, 12 ψηφιακά εφέ και 16 γραφικά EQ, 119 Dynamic EQ, 119 Multiband compressors, 119 Tube Preamp simulators, 8 αναλογικά local in και αντίστοιχα 8 local out, 4 stereo AES EBU i/o, 2 Madi BNC 64ch i/o, 2 DMI card slots, καθώς και (προαιρετικά) Waves & 2x Optocore integration, UB Madi 24/48 ch USB2 Audio Interface, Midi, RS232, 2xGPIO, Network

SD7 Quantum Engine - H ναυαρχίδα ακόμα καλύτερη
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Jaap για τη ναυαρχίδα της DiGiCo, την SD7, που υποστηρίζει 253 κανάλια εισόδου και 128 Aux / Group bus. Πλέον, από εδώ και στο εξής η SD7 θα παράγεται στην έκδοση Quantum Engine (είχαμε δεί ένα πρωτότυπο στην περυσινή έκθεση της Φρανκφούρτης), χρησιμοποιώντας τον νέο Audio processor με FPGA 7ης γενιάς΄. Ο Jaap μας αποκάλυψε ότι είναι έτοιμο το hardwre και σχεδόν έτοιμο και το λογισμικό, ενώ μας παρουσίασε τις νέες λειτουργίες Nodal Processing (ένα πατενταρισμένο σύστημα που δουλεύει σε Quantum περιβάλλον), True Solo (ενεργοποιείται μια οθόνη που επιτρέπει την άμεση και ομαδική επιλογή των solos για κάθε είσοδο, έξοδο, ομάδα ή γκρουπ γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο κατά τη monitor χρήση της κονσόλας) και Insert Position. Εν συνεχεία ο Jaap μας παρουσίασε τα D-Rack, D2 Rack, SD 192 Rack με τα διπλά swap PSU, τα SD Mini Rack και SD Nano Rack, τις 10 Ι/Ο κάρτες, καθώς και τον επίσης νέο προενισχυτή Ultimate Stadius 32 bit Pre Amp με τους διπλούς 32μπιτους A/D μετατροπείς ανά κανάλι, για τον οποίο μας είπε ότι είναι 20 φορές ταχύτερος από οτιδήποτε άλλο υπάρχει στην αγορά αυτή τη στιγμή, ενώ αποτελεί την καλύτερη κάρτα για Live.

Πρωτόκολλα διασύνδεσης
Περνώντας στα πρωτόκολλα διασύνδεσης ο Jaap μιλώντας για το ΜΑDI (και εξηγώντας γιατί χρησιμοποιούν MADI πλατφόρμα) μας ανέφερε ότι οι κονσόλες μπορούν να διαχειριστούν 56 κανάλια & 64 κανάλια ΜADI φορμά μέσω BNC διασύνδεσης, για ηχογράφηση και MADI line devices. Οσο για το γιατί χρησιμοποιούν MADI πρωτόκολλο, μας εξήγησε ότι επιθυμούν plug n’ play λειτουργία και δεν θέλουν έναν ΙΤ τεχνικό δίπλα στο μηχανικό ήχου… Οσον αφορά το Optocore επισήμανε ότι έως 5 κονσόλες και 14 Racks μπορούν να δικτυωθούν μέσω 1 απλής redundant optic loop. Στις μεγαλύτερες εκδηλώσεις αυτή τη στιγμή όπως οι Ολυμπιακοί, η Εurovision, καθώς και πολλοί καλλιτέχνες και μεγάλα φεστιβάλ χρησιμοποιούν Optocore και θα συνεχίσουν να το κάνουν τα επόμενα χρόνια. Τέλος, παρουσιάζοντάς μας τον Οrange box intelligent format converter μας είπε ότι πρόκειται για έναν μετατροπέα που μπορεί να μετατρέψει οποιοδήποτε πρωτόκολλο και λύνει πολλά προβλήματα, ενώ μας παρουσίασε και το νέο DMI-MIC 8 channel mic format.

Delay compensation & Τips…
Πρίν το κλείσιμο της παρουσίασης ο Jaap μας έδειξε στην πράξη το SD Dynamic EQ των DiGiCo μίξερ, ενώ μας παρουσίασε τις βασικές λειτουργίες του Theater software, του Offline software και του File converter software, και έκλεισε με τα Macro’s και τις δυνατότητες remote ελέγχου. Μας περιέγραψε επίσης την επίτευξη delay compensation όσον αφορά την ‘καθυστέρηση’ της διαδρομής του σήματος ανάμεσα στα κανάλια εισόδου, στα γκρούπ και στα aux που έχουν συγκεκριμένο timedelay 14 samples (290us@48kHz & 145us@96kHz ανεξάρτητα της επεξεργασίας που έχει δεχθεί το σήμα σε κάθε στάδιο) και που σε αυτή την περίπτωση έχουμε 100% χρονική ευθυγράμμιση. Όταν όμως γίνει πιο περίπλοκη η διαδρομή του σήματος (μας έφερε εδώ ως παράδειγμα το σήμα ενός ταμπούρου προκειμένου να επιτύχουμε τον ήχο ενός ‘fat American snare’) και οδηγήσουμε το σήμα ενός ταμπούρου από το κανάλι εισόδου απευθείας στο master, ενώ ταυτόχρονα το οδηγούμε για συγκεκριμένη επεξεργασία σε ένα γκρουπ και εν συνεχεία στο master, τότε χάνεται το time alignment, καθώς σε αυτή την περίπτωση έχουμε σήμα από δυο ταμπούρα, με το delay που εισάγεται στη διαδρομή να ισούται με το μήκος ενός strip. Η λύση στο εν λόγω πρόβλημα είναι η δημιουργία ενός Zero Group δίχως καθόλου επεξεργασία προκειμένου να αντισταθμίσουμε την καθυστέρηση και να ευθυγραμμίσουμε χρονικά την άφιξη του σήματος των ‘2 ταμπούρων’ στο master section του μίξερ (με τη διαδρομή των 2 σημάτων από το fader στο master να ισούται με 28samples).

Οι μικρές SD7
Ετσι χαρακτήρισε τις S21 & S31 ο Jaap λέγοντας ότι η S31 μοιάζει με την SD7 σε στήσιμο, λογική και workflow, ενώ στη συνέχεια μας παρουσίασε τις δυο κονσόλες, αποδεικνύοντάς μας ότι τα έχουν όλα επάνω τους και ουσιαστικά δεν χρειάζεται manual για να τις λειτουργήσει ακόμα και ένας που δεν γνωρίζει τα μίξερ της DiGiCo. Μας ανέφερε τους 4 βασικούς κανόνες χειρισμού των δυο μίξερ και το κρίσιμο ‘Λευκό’ μπουτόν που πατάς για να ‘δείς’ όλη την κονσόλα (την κατάστασή της), ενώ μέσω του λόγκο της κονσόλας δίπλα στη δεξιά οθόνη αφής ο χρήστης έχει πρόσβαση σε όλα τα μενού. Ο Jaap μας επισήμανε ότι η σειρά S λειτουργεί σε περιβάλλον Linux σε αντίθεση με το λειτουργικό της σειράς SD (Windows).

Τι έρχεται το 2018…
Ο Jaap μας αποκάλυψε ότι τον προσεχή Ιανουάριο (προφανώς στο Namm Show για πρώτη φορά) θα δούμε νέες αναβαθμίσεις και 5 ακόμα extras που θα αφορούν την ευκολία χρήσης και το software, ενώ στην έκθεση ISE θα παρουσιαστεί το νέο αναβαθμισμένο software επί Ευρωπαϊκού εδάφους…
Και βεβαίως μην ξεχνάμε ότι θα αρχίσει και η καριέρα της Quantum SD7 Η παρουσίαση έκλεισε με hands on, πηγαδάκια γύρω από τον Jaap και τις κονσόλες της DiGiCo, ερωτήσεις και απορίες για όλες τις κονσόλες της γκάμας SD που βρίσκονταν στην παρουσίαση, καθώς η εταιρία Kariotis Audio & Lighting είχε φροντίσει να έχει 8 κονσόλες για hands on στην αίθουσα του Elefsina Hotel και συγκεκριμένα τις SD11, SD9, SD8, SD10, φυσικά την ολοκαίνουργια SD12 σε περίοπτη θέση και βεβαίως τις πιο προσιτές οικονομικά εκπροσώπους της σειράς S, τις μικρότερες S21 και S31.

Ομολογουμένως ήταν ένα από τα πιο εποικοδομητικά σεμινάρια ανεξαρτήτου θεματολογίας στα οποία έχουμε παραβρεθεί. Το τελικό δια ταύτα είναι ότι ο Jaap Pronk ‘κέρδισε’ όλους τους DiGiCo users (και όχι μόνο) που συμμετείχαν σε αυτό και αντίστοιχα οι κονσόλες της DiGiCo κέρδισαν κι άλλο έδαφος στην Ελληνική αγορά μετά από αυτό το ενδιαφέρον σεμινάριο…

Επαφή
Kariotis Audio & Lighting