Μέσα στη ρουτίνα του καταχείμωνου, η πρόσκληση της Electro-Voice για παρακολούθηση του 3ήμερου Concert Sound Seminar στο εργοστάσιο της Bosch Communication Systems στο Straubing της Γερμανίας, ήταν μια καλή ευκαιρία για ‘απόδραση’ που συνδυάστηκε με θεωρητική και πρακτική γνώση και εξάσκηση πάνω στα συναυλιακά συστήματα της EV. Παράλληλα είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε και καμιά 35αριά ευρωπαίους EV users ‘πρώτης γραμμής’ αλλά και να τα πούμε εφ’ όλης της ύλης με τα κορυφαία στελέχη της EV και της Bosch. Βεβαίως, η φυσική κατάληξη κάθε (ομολογουμένως αρκετά γεμάτης και κουραστικής) σεμιναριακής ημέρας ήταν μια βραδιά με καλό φαγητό και κάμποσες τοπικές βαυαρέζικες weiss που έκαναν ακόμα πιο ενδιαφέρουσες τις συζητήσεις για την EV, για το συναυλιακό ήχο, για το μέλλον των ηχητικών συστημάτων και του audio γενικώς, αλλά και για την κρίση και τις επιπτώσεις της στις χώρες που δραστηριοποιούνταν οι υπόλοιποι καλεσμένοι.
Μεγάλες Επενδύσεις & νέες Εγκαταστάσεις στο Straubing
Ετυχε να είμαστε στο Straubing το Φλεβάρη του 2007 όταν η Hausmesse εκείνης της χρονιάς ήταν η πρώτη που έβρισκε τη Bosch στο τιμόνι του ομίλου της EVI Audio (Electro-Voice, Dynacord, Telex, RTS, Midas, Klark Teknik), καθώς η εξαγορά του από τη Bosch ήταν πρόσφατη. Τότε, μαζί με τους ανά τον κόσμο αντιπροσώπους των εταιριών της EVI Audio, ακούσαμε μια σειρά εξαγγελίες για επενδυτικά κονδύλια, για νέες εγκαταστάσεις εδώ στο Straubing και ανάπτυξη. Δυόμισι χρόνια μετά που επισκεπτόμαστε ξανά τις εγκαταστάσεις του Straubing, διαπιστώνουμε ότι οι εξαγγελίες της ‘μαμάς’ Bosch Communication Systems έγιναν πράξη μέσα στο προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα και μάλιστα με το παραπάνω. Τι εννοώ; Οτι το εργοστάσιο που είδαμε τότε, διπλασιάστηκε, με τις εγκαταστάσεις πλέον να φτάνουν τα 8.000 τμ (από τα 4.000 τμ που ήταν πρό 3ετίας περίπου), ενώ εκτός όλων των άλλων, κατασκευάστηκε και η πρώτη στην Ευρώπη test & demo Hall αίθουσα που αποτελεί κατά 50% ανηχοϊκό θάλαμο και έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει μεγάλου βεληνεκούς audio συστήματα για μετρήσεις, δοκιμές και πειραματισμούς σε πραγματικές συνθήκες. Την αίθουσα (καθώς και τα συστήματα που φιλοξενούσε) τη γνωρίσαμε πολύ καλά το 3ήμερο των σεμιναρίων εδώ στο Straubing και θα την παρουσιάσουμε αναλυτικά παρακάτω.
1η ημέρα Σεμιναρίων
Τα σεμινάρια ξεκίνησαν με τη βασική θεωρία περί line array συστημάτων γενικώς, την ανάγκη ύπαρξή τους, τα δεδομένα προβλήματά τους και το πως έχει αντιμετωπίσει η Electro-Voice τα πιο σημαντικά από αυτά που έχουν να κάνουν με τις χρονικές ευθυγραμμίσεις, την απόκριση φάσης και την ομοιογενή συχνοτική συμπεριφορά, αφού ως γνωστόν αλλιώς συμπεριφέρονται τα μικρότερα και αλλιώς τα μεγαλύτερα μήκη κύματος του αναπαραγόμενου σήματος. Η EV εντόπισε ένα μεγάλο πρόβλημα των εν λόγω συστημάτων στις υψηλές συχνότητες και το έλυσε επιτυχώς εδώ και χρόνια με τη χρήση της τεχνολογίας ‘The HYDRA’ επιτυγχάνοντας true line source υλοποιήσεις έως τα 16kHz.
Ενα ακόμα χρήσιμο εργαλείο που παρουσιάστηκε διεξοδικά στους παρευρισκόμενους EV users και εγκαταστάτες ήταν το γνωστό στους χρήστες EV, software πρόγραμμα LAPS (Line Array, Prediction Software) της EV το οποίο έχει σχεδιαστεί για τα line array ηχεία της εταιρίας όπως τα X-Line, XLC, XLVC και το πλέον πρόσφατο installation line array σύστημα EVA και το οποίο δεν είναι συμβατό με άλλα ηχεία της EV αλλά ούτε με line array συστήματα άλλων εταιριών. Εδώ μας παρουσιάστηκε η πλέον ενημερωμένη έκδοση του LAPS (μάλιστα η έκδοση ενημερώθηκε απευθείας από το Straubing κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων, οπότε καλό είναι όσοι είστε χρήστες EV να σιγουρευτείτε ότι έχετε κατεβάσει την τελευταία έκδοση 2.2A με το πλήρες sub array setup και τον υπολογισμό των απωλειών σήματος εξαιτίας του μήκους των καλωδίων – Cable Loss- μεταξύ άλλων). Φυσικά η καλύτερη δυνατή γνώση του LAPS έρχεται μόνο μέσα από την πρακτική εξάσκηση και την τριβή με το πρόγραμμα, το οποίο όσο καλύτερα χειρίζεστε τόσο πιο σωστά θα είναι στημένο και ρυθμισμένο το σύστημά σας στην πράξη.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχαν και οι θεωρητικές προσεγγίσεις όσον αφορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα ανάμεσα στα straight και στα curved line array συστήματα, καθώς και οι εκάστοτε rigging εφαρμογές (ανάρτηση ενός σημείου, δυο σημείων και ground stack συστοιχίες) που οι άνθρωποι της EV μας έδειξαν πόσο καθοριστικές μπορεί να είναι σε σχέση με το κάθε venue, το τι επιθυμεί ο εγκαταστάτης από το σύστημα και φυσικά σε σχέση με το που θέλει κανείς να οδηγήσει την αναπαραγόμενη ‘ενέργεια’...
Στη συνέχεια περάσαμε σε υπαρκτά μοντέλα, καθώς έλαβε χώρα η παρουσίαση των συστημάτων line array της Electro-Voice, που ως γνωστόν είναι το σύστημα X-Line που παρουσιάστηκε το 1999, για να ακολουθήσουν το XLC (X-Line Compact με τα 3 HYDRA elements), το XLD, το XCS 312 με το XLVC cardioid sub 312 και το XLE, το μικρότερο line array της εταιρίας με το μονό 8άρι mid-woofer που αναπαράγει από 70Hz έως 20kHz. Ενα ολοκαίνουργιο αξεσουάρ που επίσης παρουσιάστηκε, είναι το Tilt Angle Extent με down angle 72 μοιρών και ένα σημείο ανάρτησης.
Καρδιοειδής αναπαραγωγή υπογούφερ: οι Τεχνικές
Ενα εξίσου ενδιαφέρον μέρος του 3ήμερου σεμιναρίου ήταν η εφαρμογή και χρήση της καρδιοειδούς αναπαραγωγής των sub, που ούτως ή άλλως θα δούμε αναλυτικά γιατί εκτός από τη θεωρία, η εν λόγω εφαρμογή περιελάμβανε και αναλυτική πρακτική εφαρμογή με διαφορετικά set-up. Η βασική ανάγκη της καρδιοειδούς λειτουργίας ξεκινάει από το προφανές (;) στις πλείστες περιπτώσεις εφαρμογών που έχει να κάνει με το ότι δεν θέλουμε χαμηλό στο stage. Βεβαίως, όπως επισήμανε και ο μπαρουτοκαπνισμένος στο PA και στις εγκαταστάσεις, Ingo Ηaasch (τεχνικός διευθυντής της EV για τον τομέα του pro Audio), υπάρχουν φορές που οι ροκ εν ρόλ και hard rock μπάντες θέλουν το πλεονάζον χαμηλό στη σκηνή, διότι έτσι νιώθουν την ενέργεια του συστήματος και οι ίδιοι παίζουν καλύτερα...
Η πρώτη μέρα των σεμιναρίων συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε στο εντυπωσιακό, demo room του εργοστασίου που έχει κατασκευαστεί όπως είπαμε ειδικά για την ανάπτυξη, μέτρηση και τον έλεγχο των μεγάλων συστημάτων ηχείων των Electro-Voice και Dynacord. Εκεί έλαβε χώρα η παρουσίαση με θεωρία και πράξη γύρω από την καρδιοειδή λειτουργία των sub. Η διαδικασία ήταν απλή, καθώς χρησιμοποιήθηκαν δυο sub τοποθετημένα αντίθετα και το ένα πάνω στο άλλο, όπου μετά την μέτρηση της απόστασης και της εκπομπής τους σε σχέση με το υποτιθέμενο stage (χρησιμοποιήθηκε ειδικό μετρητικό μικρόφωνο), με τις μετρήσεις να παίρνονται σε ευθείας αλλά και υπό γωνία 120 μοιρών, περάσαμε τα cm και το delay στους επεξεργαστές και όλοι εισπράξαμε εμπράκτως την ακύρωση του χαμηλού. Η διαδικασία αυτή, ομολογουμένως δούλεψε καλύτερα σε υπερκαρδιοειδή λειτουργία, αφού κατά την καρδιοειδή λειτουργία των sub είναι λιγότερο αντιληπτές οι ακυρώσεις στα πλάγια. Εν συνεχεία η πρακτική συνεχίστηκε με τη χρήση 3 + 3 subwoofer X-sub (της σειράς X-Line), με την εφαρμογή να είναι διαφορετική καθώς τα 3 (σε τοποθέτηση stack) έβλεπαν μπροστά, ενώ τα υπόλοιπα 3 τοποθετήθηκαν πίσω τους και έπαιξαν με καθυστέρηση 4.5msec σε σχέση με την αναπαραγωγή των εμπρόσθιων. Εδώ το αποτέλεσμα ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακό και ξεκάθαρο αφού είχαμε μεγαλύτερη ενέργεια χαμηλού, άρα και αντίστοιχα μεγαλύτερη η ενέργεια που ακυρώθηκε...
Η τελευταία και κατά τη γνώμη μου πιο χαρακτηριστική εφαρμογή καρδιοειδούς λειτουργίας έλαβε χώρα με την τοποθέτηση τριών X-sub σε stack με τη μπάφλα του κάτω sub να βλέπει προς τα πίσω, εκπέμποντας προς το υποτιθέμενο stage δηλαδή. Εδώ αντιληφθήκαμε καλύτερα την ακύρωση, καθώς απλά κουμπώναμε και ξεκουμπώναμε το speakon στο sub που εξέπεμπε προς το stage και όσοι βρισκόμασταν πίσω (στο stage δηλαδή) αντιλαμβανόμασταν πλήρως την ύπαρξη και την ακύρωση χαμηλού αντίστοιχα...
IRIS NET
Ενα πολύ ενδιαφέρον section της παρουσίασης ήταν αυτό της γνωριμίας μας με το Iris Net, για το οποίο ο Tobias Pirtsch ανέφερε ότι αναμφίβολα πρόκειται για το μέλλον, καθώς επιτρέπει την πανεύκολη διαχείριση και σετάρισμα κάθε συστήματος, είτε για installation, είτε για Live χρήση, ενώ προχώρησε και στην πράξη σετάροντας σε δυο λεπτά 4 Net Max N8000 System controllers. Στα ατού του συστήματος δικτύωσης, το ανοιχτό του πρωτόκολλο hardware & software και η τεράστια λειτουργική του ευελιξία. Εξίσου ενδιαφέρον είχε και η παρουσίαση των νέων ενισχυτικών TG7 της EV οι οποίοι αποτελούν μια από τις καλύτερες προτάσεις της παγκόσμιας αγοράς στον τομέα των ενισχυτικών. Ανάμεσα στα πολλά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητές τους, ξεχωρίσαμε το γεγονός πως όταν τα πράγματα ‘ζορίσουν’ δεν περνάνε άμεσα σε κατάσταση ‘προστασίας’, αντίθετα μειώνουν πρώτα τη θερμότητα και μετά αν χρειαστεί και το κέρδος, δίχως οι παραπάνω ρυθμίσεις να είναι ακουστές...
Εξαιρετικά χρήσιμο ήταν και το demo του Iris Net σε καθαρά PA και Concert Sound εφαρμογές που μας παρουσίασε ο πολύπειρος Tony Sawyer, τεχνικός υπεύθυνος της EV για όλη τη Μέση Ανατολή και Αφρική, με έδρα στο Ντουμπάι όπου το έχει χρησιμοποιήσει σε πληθώρα εγκαταστάσεων ζωντανού ήχου. Δυο ακόμα σεμιναριακοί τομείς που μας παρουσιάστηκαν, ήταν οι διαφορές σε θεωρία και πράξη μεταξύ Peak και RMS και οι πρακτικές συμβουλές χρήσης, αφού για να είναι όλες οι στάθμες και οι αντίστοιχες προστασίες ελεγχόμενες και αποτελεσματικές, καλό είναι οι χρήστες να γνωρίζουν τη μέγιστη έξοδο του μίξερ τους και τη μέγιστη είσοδο του ενισχυτή. Η δεύτερη ημέρα έκλεισε με τον πιο ευχάριστο τρόπο, που είναι ένας όταν αναφερόμαστε σε audio συστήματα και ακούει στο όνομα: Ακροάσεις. Ακούσαμε λοιπόν τα συστήματα XLC, XLD και XLE στα οποία έγιναν διάφορα ‘πειράματα’ και εφαρμόστηκαν διάφορα presets, ενώ υπήρχε μόνιμα στημένο μετρητικό σύστημα για τον υπολογισμό της στάθμης και (όχι μόνο, έλαβε χώρα και συχνοτική απόκριση) σε συγκεκριμένη απόσταση (περί τα 30 μέτρα), ενώ ακούσαμε και όλους τους τρόπους καρδιοειδούς αναπαραγωγής των διαθέσιμων sub. Αυτό που αποκομίσαμε είναι ότι ανάμεσα στα δυο βασικά preset η EV έχει εφαρμόσει ένα πιο ‘αμερικάνικο’ κι ένα πιο ‘ευρωπαϊκό’, με τους περισσότερους παρευρισκόμενους (και τον υπογράφοντα ανάμεσα σε αυτούς) να προτιμούν τον ‘αμερικάνικο’ τρόπο αναπαραγωγής των συστημάτων (σήμα κατατεθέν άλλωστε του ήχου της Electro-voice) που σημαίνει πιο ‘in your face’ αναπαραγωγή με περισσότερη αμεσότητα, σε αντίθεση με τη ‘μουσικότητα’ του άλλου καναλιού (υπήρχε Α/Β τεστ σε δεξί / αριστερό κανάλι ώστε οι διαφορές να είναι ξεκάθαρες και άμεσα αντιληπτές) που όμως είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για συγκεκριμένα μουσικά προγράμματα...
Η μεγάλη έκπληξη εδώ ήταν το λιλιπούτειο σύστημα XLE (ακούσαμε 8+8 καμπίνες XLE-181 και 4 XCS 312 sub), που ‘έπιασε’ ασύλληπτες για το μέγεθός του στάθμες. Αναμφίβολα το πιο δυνατό ίσως ‘μικρό’ line array σύστημα στον κόσμο με μονό 8άρι mid-woofer.
FIR φίλτρα και Hands On
Hands On σημαίνει ότι στήσαμε ηχεία και ρυθμίσαμε ηχεία, υπολογίσαμε μοίρες και κάναμε πρακτική στους τρόπους ακύρωσης της ανεπιθύμητης οπίσθιας ακτινοβολίας των sub, καθώς χωριστήκαμε σε 4 ομάδες και αναρτήσαμε τα τρία συστήματα της Electro-Voice (XLC, XLD και XLE ως ground stack το τελευταίο), ενώ η τέταρτη ομάδα ασχολήθηκε με όλους τους δυνατούς τρόπους καρδιοειδούς εγκατάστασης των subwoofer. Σημειωτέον ότι όλες οι ομάδες πέρασαν κυκλικά και από τις 4 εφαρμογές. Πριν από αυτό όμως, μας περίμεναν αρκετά μαθηματικά, αφού ο Matt επιχείρησε μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή στον κόσμο των FIR φίλτρων, ξεκινώντας φυσικά από τα IIR. Σημειωτέον ότι η EV είναι η μοναδική εταιρία που χρησιμοποιεί FIR φίλτρα για το EQ και το X-over στο ίδιο φίλτρο. Η θεωρία τέλειωσε με τον Franz Menke, ο οποίος μας παρουσίασε και τις 3 σειρές μικροφώνων για Concert Sound εφαρμογές της EV (πρόκειται για τις σειρές PL, N/D και RE).
Ακόμα, είδαμε από κοντά (και κυρίως ακούσαμε) τα μικρόφωνα της σειράς PL (η σειρά παρουσιάστηκε πέρυσι και περιλαμβάνει 10 μικρόφωνα, 7 για φωνητικά και 3 για όργανα) και πιο συγκεκριμένα τα PL80a, PL84, PL35 και PL 37, τα N/D 767a, 967 και 868 της σειράς N/D, καθώς και τα μικρόφωνα της κλασικής σειράς RE, με το νέο 27 να κερδίζει σε gain το διάσημο ‘αδελφό του’ (το θρυλικό RE20), αλλά και τα RE410 και RE510 (καρδιοειδές και υπερκαρδιοειδές αντίστοιχα) με την εντυπωσιακή παρουσία στις μεσαιουψηλές και το πληθωρικό gain. Η παρουσίαση του Franz Menke έκλεισε με το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ασύρματα συστήματα μικροφώνων και in ear όλων των εταιριών ανά τον κόσμο, καθώς σημαντικό κομμάτι της μπάντας διεκδικεί η ψηφιακή τηλεόραση και οι τηλεπικοινωνίες και ήδη σε κάποιες χώρες όπως η Αγγλία και η ΗΠΑ, το πρόβλημα υπάρχει ήδη από σήμερα και είναι έντονο, αφού η μείωση εύρους της συχνοτικής μπάντας λειτουργίας έχει ήδη προκαλέσει έντονους πονοκεφάλους σε χρήστες, αντιπροσώπους και κατασκευαστές...
Εμείς να ευχαριστήσουμε με τη σειρά μας όλους τους υπεύθυνους της Electro-Voice και της Bosch Communication Systems για τη φιλοξενία εδώ στο Straubing και για τις γνώσεις που μας μετέδωσαν, αλλά και το Markus Schmittinger για την πρόσκληση και την Omikron Control για την υλοποίηση αυτής της αποστολής.
Επαφή
Omikron Control
http://www.omikroncontrol.gr/
http://www.electrovoice.com/
