Πρόσφατα (πρό 3μήνου περίπου, τον προηγούμενο Απρίλιο για την ακρίβεια) βρέθηκα σε ένα event εκτός Αθηνών, γνωστού Ελληνα αντιπροσώπου / κατασκευαστή, για την παρουσίαση της νέας σειράς ηχείων του. Χαιρετώντας έναν από τους ‘παλιούς’ του κλάδου (ιδιοκτήτη PA εταιρίας μεσαίου βεληνεκούς της επαρχίας) που τον εκτιμώ και τον υπολήπτομαι απεριόριστα, υπήρξε ο εξής διάλογος:
“Γειά σας κ. Δημήτρη χαίρομαι πολύ που σας βλέπω, τι κάνετε?”
για να εισπράξω ως απάντηση: “Γέρασα και ακόμα δεν ξέρω πως να τιμολογώ σωστά τη δουλειά μου, αυτό κάνω"...
Το θαυματουργό λογισμικό (πρό 20ετίας)…
Σχεδόν 20 χρόνια πρίν, περπατούσαμε θυμάμαι (ως ομάδα του έντυπου περιοδικού AVPro τότε) στους διαδρόμους της Prolight + sound στη Φρανκφούρτη με διάθεση χαλαρή, λίγο πρίν κλείσει τις πόρτες της η έκθεση, καθώς είχαμε επιτελέσει το δημοσιογραφικό μας καθήκον, καλύπτοντας τα βασικά highlights εκείνης της έκθεσης (υπενθυμίζω ότι η έκθεση τότε ήταν ‘τούμπανο’ με καμιά 10αριά Hall, όλα τους ασφυκτικά γεμάτα με εξοπλισμό και νέες τεχνολογίες).
Κάπως έτσι, περνώντας έξω από ένα μικρό περίπτερο, το βλέμμα μου κλείδωσε στην εξής επιγραφή που ενημέρωνε τους επισκέπτες ότι: «και φέτος βραβευθήκαμε με το πρώτο βραβείο για το software μας». Εφαγα ‘φλασιά’… Θυμήθηκα τότε ότι τους είχα δεί και την προηγούμενη χρονιά στην ίδια ακριβώς θέση και είχαν και πάλι την ίδια επιγραφή, απλά δεν είχα δώσει (ή δεν είχα προλάβει να το κάνω) τη δέουσα σημασία και προσοχή. Αυτή τη φορά κοντοστάθηκα, μπήκα στο booth και τους ρώτησα «Τι ακριβώς κάνει το λογισμικό που έχετε και βραβεύεται κάθε χρονιά?».
Και αυτοί δίχως να χάσουν ευκαιρία, αφού με ρώτησαν από που είμαι (το τι κάνω φαινόταν ξεκάθαρα, διότι το ευμεγέθες ταμπελάκι ‘Press’ δήλωνε τι γύρευα στην έκθεση), μου απάντησαν ότι πρόκειται για ένα software που με βάση τα δεδομένα που εισάγονται, υπολογίζει την τιμή της ενοικιάσεως εξοπλισμού για τις rental εταιρίες (και όχι μόνο), ενώ ο σχετικός του αλγόριθμος υπολογισμού υποστήριζε μια σειρά από παραμέτρους που συνυπολόγιζαν ακόμα και λεπτομέρειες, όπως οι ώρες λειτουργίας των λυχνιών στις κινούμενες κεφαλές (δεν υπήρχε η τεχνολογία LED τότε και η διάρκεια ζωής των Watt-οβόρων λαμπτήρων ήταν πιο περιορισμένη), οι ώρες λειτουργίας στις λάμπες των projection συστημάτων, τη φθορά των καλωδίων, έως και τη φθορά των υποδοχών στα σασί των συσκευών από το βάλε – βγάλε των βυσμάτων. Η περί ου ο λόγος εταιρία λεγόταν (και εξακολουθεί να λέγεται και να διαπρέπει) Protonic Software και το ψηφιακό της πόνημα ήταν το Easy Job (σήμερα διατίθεται η έκδοση easyjob 6). Ωστόσο, μόλις τέλειωσα με τις ερωτήσεις μου, μου απηύθηναν κι αυτοί μια ερώτηση: «λοιπόν, εσείς στην Ελλάδα πως τιμολογείτε?». Φυσικά έκανα πως δεν την άκουσα, εξηγώντας τους ότι αυτό που έχει νόημα είναι το πως τιμολογούν οι ίδιοι εδώ εις τας Ευρώπας, ώστε η διαδικασία χρέωσης να είναι ακριβοδαίκαιη.
Κάπως έτσι θυμάμαι, επέστρεψα πίσω, γράφοντας διθυράμβους στο σχετικό editorial του επόμενου τεύχους του περιοδικού, απευθυνόμενος πρωτίστως στη Ελληνική rental κοινότητα, λέγοντας προς όλους ότι υπάρχει τελικώς λύση στο πρόβλημα της σωστής και ακριβοδίκαιης τιμολόγησης και το μυστικό ίσως τελικά να βρίσκεται σε ένα εξειδικευμένο software που μπορεί να αποκτήσει ο καθένας και το οποίο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, αφού αποτελεί μια αναγνωρισμένη σταθερά. Θυμάμαι ότι είχα ενημερώσει και τον τότε σύνδεσμο rental εταιριών (ξεχνάω τη διακριτική ονομασία του). Και για να το ξεκαθαρίσω, δεν κάνω διαφήμιση στο easyjob, το παίρνω ως αφορμή, άλλωστε υπάρχουν κάμποσα αντίστοιχα προγράμματα, αξιόλογα και με συγκεκριμένη εξειδίκευση το καθένα.
Σαν να μην πέρασε μια μέρα?(και ναι και όχι)…
Αμ, δε… 20 χρόνια μετά, και με νέες γενιές ιδιοκτητών rental εταιριών, τεχνικών, παραγωγών, καλλιτεχνών, μουσικών κλπ να έχουν βγεί στο προσκήνιο, το πρόβλημα παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο και εκτός από τις ίδιες τις rental εταιρίες, συμπαρασύρει μαζί του μισθούς και μεροκάματα τεχνικών και free lancer χειριστών, καθώς και τον κύκλο εργασιών (τζίρους και κέρδη) αντιπροσώπων και μεταπωλητών και γενικά όλης της εμπλεκόμενης με τον ευρύτερο κλάδο αλυσίδας. Και μάλιστα σε εποχές που όλοι οι ανωτέρω εμπλεκόμενοι με τον κλάδο, έχουν συνδέσμους, ενώσεις και σωματεία, έστω και τα περισσότερα νεότευκτα.
Είναι γεγονός ότι ‘οι δουλειές’ στην Ελλάδα δεν τιμολογούνται όσο θα έπρεπε, δεν τιμολογούνται όσο οι αντίστοιχες στο εξωτερικό, ενώ οι εξοπλισμοί είναι σχεδόν ίδιοι, όπως άλλωστε και η ποιότητα και το μέγεθος της παραγωγής σε γενικά πλαίσια. Αντίστοιχα χαμηλά παραμένουν και τα μεροκάματα των τεχνικών και χειριστών. Τί είναι άραγε αυτό που κρατάει πίσω τις αξίες? Το χαμηλό ΑΕΠ της χώρας? Οι χαμηλοί μισθοί και το χαμηλό οικογενειακό εισόδημα που είναι κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου? Μα αν είναι έτσι, τότε γιατί σε όλα τα υπόλοιπα η χώρα είναι άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου κάνοντας ενίοτε (σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων & υπηρεσιών) και πρωταθλητισμό όσον αφορά τα ευρωπαϊκά στάνταρ? Γιατί ο πληθωρισμός (κόστους ή ζήτησης, αλλά ακόμα και ο τεχνητός) έχει αγγίξει όλες τις πτυχές του εμπορίου και των υπηρεσιών, εκτός από τον συγκεκριμένο κλάδο? Πρόκειται άραγε για ένα μικρό γαλατικό χωριό που αντιστέκεται σθεναρά και προτάσσοντας ένα ουμανιστικό ηθικό δόγμα κρατάει παραδειγματικά φθηνά τις υπηρεσίες του πολιτισμού ώστε ο τελευταίος να είναι προσιτός προς όλους? Μπά, δε νομίζω… Μήπως είναι θέμα κουλτούρας? Ευρύτερης παιδείας? Πολιτισμού και αξιών? Χαμηλής αυτοεκτίμησης του κλάδου? Μήπως έχει να κάνει με το ότι η δουλειά αυτή στήθηκε περίπου ‘στο πόδι’?
Μα από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες, και υπάρχουν πολλές εταιρίες σωστά δομημένες και οργανωμένες πλέον, που αντιμετωπίζουν με υγιή τρόπο το επιχειρείν στα οπτικοακουστικά, επενδύουν με οικονομοτεχνικά κριτήρια, έχουν ξεκάθαρο business plan 10ετίας, βλέπουν μπροστά και είναι και νοικοκύρηδες. Και δίνουν το παράδειγμα και στους υπολοιοπους, τους πιο χύμα, τους πιο ερασιτέχνες (με την καλή και κακή έννοια του όρου).
Τι σκ@ατ@ φταίει τότε?
Χμ… Για να το δούμε λίγο πιο ψύχραιμα... Το core business αυτής της δουλειάς ήταν ανέκαθεν οι συναυλίες, ο πολιτισμός και η τέχνη. Παλαιότερα κάποιες εταιρίες που δεν είχαν εστιάσει ακριβώς εκεί, αλλά λίγο πάρα δίπλα τον κύκλο εργασιών τους και το πελατολόγιό τους, δεν είχαν μεν τόση λάμψη και δημοφιλία στους ‘μάχιμους’ PA κύκλους, όμως είναι κοινό μυστικό ότι χρέωναν πολύ παραπάνω μια δουλειά από ότι οι ‘συναυλιακοί’ και μάλιστα κουβαλώντας μερικά φορτηγά λιγότερα και δουλεύοντας πιο πολιτισμένα, με καλύτερες συνθήκες, συνήθως στην απολαυστική δροσιά του air condition και όχι κάτω από το λιοπύρι, αφού «οι δουλειές τους» ήταν κυρίως εταιρικά event, συνέδρεια, γκαλά, εκθεσιακές κατασκευές, promo event κλπ, ενώ συνήθως είχαν μια συγκεκριμένη εξειδίκευση, δεν τα έκαναν όλα ή λίγο απ’ όλα (ήχο, φως, stage, support συστήματα, projection) όπως η πλειονότητα των rental εταιριών που δούλευε (δεν επιχειρούσε ακριβώς) 'ταγμένη' στο βωμό της τέχνης.
Προσέξτε, όταν λέω ‘τιμολογούσαν πολύ παραπάνω’ δεν εννοώ ότι έκλεβαν τον πελάτη – συνεργάτη τους, αλλά ότι τιμολογούσαν ακριβοδίκαια και με αυτοσεβασμό προς τη δουλειά και την επένδυσή τους, ενώ έδιναν υπεραξία τόσο στο προϊόν τους όσο και στον ίδιο των κλάδο τους. Οι υπόλοιποι, οι ‘φθηνοί’ και προσιτοί του τυπικού PA πεδίου έκαναν μάλλον το αντίθετο. Αθελά τους υποεκτιμούσαν τη δουλειά τους, την επένδυσή τους, το προσωπικό και τον εξοπλισμό τους και συνήθως το καθαρό κέρδος αντιπροσώπευε υποπολλαπλάσιο επίπεδο του παραγόμενου έργου και της δεδομένης επένδυσης.
Συνήθως, όπως είπαμε, αυτό γινόταν στον κλάδο της τέχνης, του πολιτισμού, των συναυλιών και των περιοδειών.
Λες και υπήρχε μια ιερή υποχρέωση προς την τέχνη, τους καλλιτέχνες και την παραγωγή ‘να βγεί η δουλειά’ ή ‘να βγεί η περιοδεία’, σα να επρόκειτο για μια ηρωική πράξη και όχι για μια ακόμα δουλειά που σίγουρα έχει ιδιαιτερότητες και δυσκολίες λόγω της φύσης της (είναι βράδυ, απαιτεί πολλές ώρες για να στηθεί, οι συνθήκες είναι δύσκολες, οι στραβές παραμονεύουν, τα venue είναι εξωτερικά και το καλοκαίρι ‘βράζουν’, οι καλλιτέχνες και μουσικοί είναι συνήθως τελειομανείς και ανασφαλείς κλπ κλπ).
Η διεύρυνση του κύκλου εργασιών, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη του επιχειρείν και των εταιριών της χώρας, οι εκθέσεις και τα event, o ολοένα και αυξανόμενος τουρισμός υψηλού εισοδηματικού επιπέδου και πολλοί άλλοι παράγοντες, δημιούργησαν μεγαλύτερη ανάπτυξη του εν λόγω τομέα των corporate event, των ιδιωτικών εκδηλώσεων (private event), των συνεδρίων που συνδύαζαν και entertainment και κάπως έτσι όλο και περισσότερες rental εταιρίες παρέκκλιναν από τον αμιγώς Live / Pa / Touring σχεδιασμό και προορισμό τους, διαφοροποίησαν το μυαλό και το πλάνο τους, επένδυσαν καταλλήλως και στράφηκαν πρωτίστως στους εν λόγω τομείς, αφήνοντας λίγο πιο πίσω το τομέα του Live. Και όλα αυτά σε μια 10καετία κρίσης και μνημονίων για τη χώρα. Για τους παλαιότερους, αν και πιο έμπειροι, η προσαρμογή ήταν λίγο πιο δύσκολη, για τους νεώτερους που στήθηκαν έτσι εξαρχής, παρά την απειρία τους, τα δεδομένα ήταν πιο ξεκάθαρα, καθώς εστίασαν στην ανάπτυξη και το συμφέρον τους.
Γιατί οι ‘κανονικές συναυλίες’ είναι λιγότερο προσοδοφόρες αν και περισσότερο απαιτητικές?
Απαραίτητη διευκρίνιση ότι το ‘κανονικές συναυλίες' δεν περιλαμβάνει τα private event, τα Live σε γάμους, βαπτίσια και άλλες ιδιωτικές εκδηλώσεις που εξ’ ορισμού έχουν διαφορετική τιμολόγηση. Εκεί υπάρχει μια ιδιαίτερου τύπου μασωνία, ένας στενός κύκλος δικτυωμένων ανθρώπων που βρίσκονται σε αυτές τις δουλειές. Τις κάνουν σωστά, με συνέπεια και υπερβάλλον ζήλο, καθώς μόνο να κερδίσουν έχουν και ο άμεσος συνεργάτης / εργοδότης τους (ο event planner) είναι συνήθως φανατικός οπαδός του δόγματος «ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει». Ετσι, μιλάμε για ένα περιορισμένο κύκλο με ιδιαίτερα μεγάλους τζίρους, ‘καθαρές’ δουλειές, αν και συνήθως χωρίς σαφείς κανόνες, αφοί οι έχοντες πελάτες με το φουσκωμένο πορτοφόλι ζητάνε ενίοτε ότι πιο τρελό τους κατέβει στο κεφάλι, εξ’ ού και βλέπουμε (συνήθως δεν τα βλέπουμε, καθώς γίνονται υπό πρωτόκολλο άκρας μυστικότητας) εξέδρες σε θάλασσες και πισίνες, στησίματα στην άμμο και σε κεκλιμένες επιφάνειες κλπ κλπ.
Ας επιστρέψουμε όμως στις ‘κανονικές’ συναυλίες που είναι και οι περισσότερες. Οι συναυλίες και τα Live στη χώρα μας τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και το φθινόπωρο (η σεζόν στα εξωτερικά venue έχει απλωθεί πλέον έως αρχές Νοεμβρίου, καιρού επιτρέποντος πάντα) είναι κάθε χρόνο περισσότερες από ποτέ. Το ίδιο και τα φεστιβάλ (με διεθνείς ή εγχώριους καλλιτέχνες), είτε μητροπολιτικά, είτε τοπικά, ενώ η συμμετοχή του κοινού είναι ιδιαίτερα αυξημένη ειδικά τόσο στην pro covid, όσο και τώρα στη μετά-covid περίοδο (ειδικά τώρα). Τα περισσότερα gig εξ’ αυτών είναι από αρκετά έως πάρα πολύ προσοδοφόρα. Ωφελημένοι απ’ όλο αυτό είναι κατ’ αναλογία πάντα, οι καλλιτέχνες, οι παραγωγοί, οι rental εταιρίες, οι εργαζόμενοι και όλοι οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι σε αντίστοιχες παραγωγές.
Αν δούμε τον κύκλο εργασιών μιας περιοδείας ή ενός πλήθους συναυλιών ως μια οικονομική πίτα γραφικών, το μικρότερο κομμάτι αναλογεί στις rental εταιρίες που εγκαθιστούν τον εξοπλισμό και αυτό μπορεί και να είναι φυσιολογικό, όμως τελικά είναι μάλλον αφύσικο ότι αυτό το μικρό κομμάτι είναι δυσθεώρητα περιορισμένο, που με αμιγώς οικονομοτεχνικά κριτήρια ο ρυθμός επένδυσης προς απόσβεση είναι πραγματικά πολύ μικρός και χαρακτηριστικά αργός. Και σημειωτέον, επειδή η εν λόγω επένδυση γίνεται σε τεχνολογία, η αδιάκοπη ανανέωση του εξοπλισμού στη νεότερη τεχνολογικά γενιά που δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, είναι επιβεβλημένη αν θέλει κανείς να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και να μην ακολουθεί ασθμαίνοντας. Ένα λογικό επακόλουθο όλων των παραπάνω, είναι το να μη γίνεται η δουλειά σωστά και δομημένα, καθώς ελάχιστες εταιρίες διαθέτουν product manager, stage manager, διευθυντή παραγωγής, πιστοποιημένους rigger, system tech, system engineer κλπ κλπ, ενώ ακόμα ένα σοβαρό επακόλουθο είναι οι απάνθρωπες καιρικές και εργασιακές συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνεται η δουλειά. Θέματα ασφάλειας δεν ανοίγουμε εδώ, διότι αυτό αποτελεί άλλο ξεχωριστό και αυτόνομο 'σεντόνι'…
Η οικονομική πίτα γραφικών και το φθηνό εισιτήριο (ναι είναι φθηνά τα εισιτήρια στις συναυλίες στα μέρη μας)…
Το μεγάλο κομμάτι της πίτας εδώ πηγαίνει στους καλλιτέχνες. Αυτοί φέρνουν τον κόσμο, αυτούς πάει να δεί και να ακούσει το κοινό, αυτοί γεμίζουν γήπεδα, αμφιθέατρα και πλατείες, οπότε δικαιωματικά και με βάση τους νόμους της αγοράς, απολύτως σωστά συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γιατί όμως δεν υπάρχει αντίστοιχη διάρθρωση και σε όλους τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους και συντελεστές ενός live? Στην παραγωγή, στις rental εταιρίες, στους εργαζόμενους? Διότι πολύ απλά είναι μικρή η συνολική πίτα, η οποία καθορίζεται από το πλήθος του κοινού και από το αντίτιμο του εισιτηρίου.
Κι εδώ βρίσκεται η ουσία (ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος αυτής). Το εισιτήριο των συναυλιών, των φεστιβάλ, των εκδηλώσεων κλπ στη χώρα μας είναι πραγματικά πολύ χαμηλό, σε σχέση με το τι ισχύει στο εξωτερικό, ακόμα και σε χώρες και οικονομίες αντίστοιχες με τη δική μας. Είναι τόσο χαμηλό που δεν μπορεί να καλύψει όλες τις παραπάνω ανάγκες ως βασικό έσοδο (οι σπόνσορες ανήκουν πλέον σε άλλες εποχές, με διαφορετικά οικονομικά και μάρκετινγκ δεδομένα).
Και αυτό, δηλαδή το φθηνό εισιτήριο, δεν είναι ‘ευλογία’ για το κοινό? θα ρωτήσει εύλογα ο κοινωνικά ευαίσθητος με τα πολιτιστικά… για να συμπληρώσει ο κυνικός: “ε, αφού ο άρτος έχει πάει σε δυσθεώρητα ύψη για την αγοραστική δύναμη του μέσου Ελληνα, τουλάχιστον ας παραμείνει φθηνό το θέαμα”.
Σωστά… Γιατί όμως παραμένει τόσο προσιτό το θέμα – ακρόαμα (τουλάχιστον για το μέσο θεατή)? Γιατί οι παραγωγοί δεν ανεβάζουν το budget για τους συνεργάτες τους καλλιτέχνες, αλλά και για τους ίδιους? Δεν θέλουν? Δεν μπορούν? Σέβονται το κοινό των καλλιτεχνών τους? Μήπως έχουν τέτοια, ρητή εντολή, από τους καλλιτέχνες τους? (συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις, απ' ότι έχω πληροφορηθεί και δεν έχω λόγο να το αμφισβητήσω).
Το λόγο τον ξέρουν καλύτερα οι ίδιοι. Όμως με 15 και 20 ευρώ εισιτήριο στις μεγάλες παραγωγές που Δεν είναι πουλημένες σε Δήμους, Κοινότητες, Περιφέρειες κλπ πόσο εύκολο είναι να αμοιφθούν σωστά όλοι οι εμπλεκόμενοι, πλήν ίσως του ίδιου του καλλιτέχνη.
Κρατικοδίαιτος πολιτισμός: φίλος ή εχθρός του κλάδου?
Εδώ ανοίγει ένα άλλο μεγάλο και δύσκολο κεφάλαιο που εμπλέκει την αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού (κυρίως), το υπουργείο πολιτισμού και άλλους κρατικούς ή μη φορείς (πολιτιστικοί σύλλογοι, σωματεία, ενώσεις κλπ) που λαμβάνουν πλουσιοπάροχα (ενίοτε) πολιτιστικά κονδύλια από το κράτος σε ετήσια βάση και τα μοιράζουν κατά το δοκούν (συνήθως δίχως κανέναν ποιοτικό ή ακόμα και οικονομικό έλεγχο). Σε μεγάλο βαθμό το θέαμα εδώ προσφέρεται αφιλοκερδώς προς την πολιτική (ή και μικροκομματική) πελατεία του εκάστοτε παράγοντα, είτε είναι φορέας, είτε δημοτική ή περιφερειακή αρχή ή άλλο πρόσωπο και κυρίως είναι μια παροχή που προσφέρεται από εντελώς έως περίπου Δωρεάν. Πολοί εξ' αυτών θεωρούν ότι κάνουν το πάρτυ τους, υποδεχόμενοι τους καλεσμένους τους, τους οπαδούς τους και το κοινό. Και όλα φυσικά Δωρεάν…και μάλιστα ως κοινωνική παροχή που προσφέρεται με τη μέγιστη ενσυναίσθηση. Διότι το να πληρώσεις έως και 5 ή 10 ευρώ εισιτήριο για να απολαύσεις στα μέρη σου καλλιτέχνες πρώτης γραμμής (όχι απαραίτητα με βάση την καλλιτεχνική τους αξία, αλλά με βάση τη δημοφιλία και την αναγνωρισιμότητά τους) είναι μια μάλλον πάμφθηνη κοινωνική παροχή (δεν θα μας απασχολήσει εδώ η αδιαφάνεια που είναι ‘must’ καθ’ όλη τη διαδικασία επιλογής καλλιτεχνών και τέλεσης μιας συναυλίας – και όποιος παραγωγός δεν έχει αναγκαστεί να δώσει το σχετικό μπαχτσίσι – το λεγόμενο και τυράκι - για να ‘παίξει’ η δουλειά, ας σηκώσει το χέρι ψηλά).
Μια παροχή, που όμως διαμορφώνει και έχει άμεσο αντίκτυπο στις τιμές των εισιτηρίων. Όταν ο ίδιος καλλιτέχνης έχει περιοδεύσει σε 30 Δήμους (δηλαδή σε όλες σχεδόν τις ‘πιάτσες’ της χώρας) με εισιτήριο που κυμαίνεται από μηδέν έως 10 ευρώ, πόσο εύκολο είναι να βγάλει μια δική του παραγωγή που με 5πλάσιο ή 6πλάσιο κόστος εισιτηρίου θα αποτελούσε μια κανονικότητα? Μοναδική ίσως εξαίρεση εδώ αποτελεί το ίδιο το venue, η αίγλη και το υψηλό status του οποίου, ενίοτε αρκούν για να ανέβει το επίπεδο του κασέ (βλέπε Ηρώδειο, Επίδαυρο κλπ).
Και για να μη φανεί ότι αναφέρομαι μόνο σε εγχώριους καλλιτέχνες και παραγωγές, τα ίδια περίπου, όσον αφορά τις τιμές, ισχύουν και για πολλές από τις ξένες παραγωγές που καταφθάνουν στα μέρη μας είτε για μεμονωμένα Live, είτε για εμφανίσεις στα πλαίσια φεστιβάλ. Οσο και να γκρινιάζουμε, με αντικειμενικά κριτήρια οι τιμές των εισιτηρίων είναι κανονικές αν όχι προσιτές (δεν αναφέρομαι στις διακεκριμένες ζώνες).
Αν κάποιος έχει πάει στο εξωτερικό για να παρακολουθήσει τη συναυλία της αγαπημένης του μπάντας, αντιλαμβάνεται πλήρως τι εννοώ.
Εν κατακλείδι, ο κρατικά επιχορηγούμενος πολιτισμός προσφέρει μεν πολλές δουλειές στον κλάδο, όμως την ίδια στιγμή συμβάλει στον να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα τα budget του καλλιτεχνικού προϊόντος (ακόμα και την ποιότητα αυτού) σε όλες τις εμπλεκόμενες βαθμίδες. Ένα λοιπόν (σημαντικό κατ’ εμέ) πρόβλημα του κλάδου είναι αυτό που μόλις κατέγραψα. Προφανώς δεν είναι το μόνο και κυρίως οι εμπλεκόμενοι επαγγελματίες δεν είναι άμοιροι ευθυνών σε όλο αυτό. Ο καθένας έχει τις δικές του…
Οι παγιωμένες σχέσεις τιμολόγησης και πως αυτές αλλάζουν… (αν αλλάζουν)
Προφανώς είναι παγιωμένες οι σχέσεις τιμολόγησης μεταξύ παραγωγών, γραφείων και rental εταιριών και αυτές οι ισορροπίες δύσκολα αλλάζουν. Η μοναδική διέξοδος είναι η win - win συνθήκη που θα έρθει μόνο με το μεγάλωμα της πίτας. Και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την αύξηση των εσόδων, ένας γρίφος που κανένα λογισμικό δεν μπορεί να επιλύσει. Η υποκοστολόγηση του προϊόντος δεν δουλεύει τελικά για κανέναν, ούτε για το ίδιο το κοινό σε βάθος χρόνου, που μοιάζει ως το μόνο ωφελούμενο από την κοινωνική – πολιτιστική αυτή συνθήκη που έχει διαμορφωθεί εδώ και δεκαετίες.
Φυσικά υπάρχουν δεκάδες ακόμα λόγοι που συμβαίνουν όλα τα παραπάνω, όμως θεωρώ ότι όλες οι υπόλοιπες εξηγήσεις αποτελούν επιμέρους λόγους και όχι την ουσία του προβλήματος αυτή καθ’ αυτή. Ισως και να κάνω λάθος. Θεωρώ όμως ότι το βασικό πρόβλημα του ευρύτερου κλάδου στα μέρη μας είναι ότι ο ίδιος ο πολιτισμός είναι αρκετά απαξιωμένος εκ των έσω και ενίοτε αυτό συμβαίνει και με κρατική συμβολή…
Και λίγη αισιοδοξία για τον επίλογο…
Φυσικά υπάρχουν και εταιρίες που αποτελούν την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Είναι λίγες, και συνθέτουν κυρίως την 'κορυφογραμμή' του συνδέσμου τους (HERCA) και οι οποίες έχουν καταφέρει να κινηθούν σε έναν άλλο δρόμο, πιο επαγγελματικό και πιο ξεκάθαρο για όλους. Πολλοι θα πουν ότι ‘τους παίρνει’, ή ότι ‘μπορούν και το κάνουν’. Εγώ θα πω ότι δεν υπάρχει εύκολος δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα, προφανώς για να εξελιχθον και να βρεθούν στο επόμενο level είχαν πλάνο, δούλεψαν σκληρά, έσπασαν αυγά, σήκωσαν μανίκια, πήραν σημαντικές αποφάσεις, ίσως στανοχώρησαν πελάτες και συνεργάτες τους, αλλά εφάρμοσαν τη στρατηγική τους (όσο μπόρεσαν), πήγαν μπροστά και προόδευσαν. Ας προχωρήσουν κι άλλο (γιατί κι αυτοί έχουν κάμποσο δρόμο ακόμα) και ας δείξουν το δρόμο και στους υπόλοιπους για το κοινό καλό.
Αφορμή για την αποτύπωση των παραπάνω απόψεων, στάθηκαν οι σχετικές συζητήσεις και κάμποσα τηλέφωνα που προέκυψαν όλως τυχαίως (ή μήπως όχι) εντός της προηγούμενης εβδομάδας με διαφορετικούς επαγγελματίες και εκπροσώπους απ’ όλες τις βαθμίδες του ευρύτερου κλάδου. Σε μια σεζόν που σφύζει απο δουλειά, συναυλίες και event και δεν υπάρχει ούτε καλώδιο σε καμία αποθήκη...
Υ.Γ 2
Η παράθεση, ανάλυση κάθε άλλης εξήγησης, παραμέτρου και αιτίας (από τις πολλές που υπάρχουν, καθώς το θέμα είναι σύνθετο) για όσα τέθηκαν πιο πάνω, είναι τουλάχιστον ευπρόσδεκτη…
