Το υποψιαζόμουν από τη συναυλία του George Michael όπου όλοι σχεδόν όσοι παραβρέθηκαν (αναφέρομαι σε ανθρώπους του χώρου, επαγγελματίες, χρόνια στη δουλειά και στα πράγματα) αναλόγως συμφέροντος, προτίμησης, κομπλεξισμού ή από απλό ηχητικό οπαδιλίκι, βγάλανε σχεδόν άχρηστα τα νέα τότε J series. Μετά πήγα Madonna και πάλι το ΟΑΚΑ δεν ‘είχε’ ήχο. Ok φταίει η Madonna που δεν έχει τραγούδια και μίξη, είπαμε πολλοί. Τρίτη ευκαιρία πέρυσι στους AC/DC με τα σχεδόν αναρίθμητα κλασικά Electro-Voice X-array να δημιουργούν δυο μεγαλειώδεις μπάφλες στο L-R και το concept του ήχου να είναι ‘ακούστε τους ενισχυτές της μπάντας’ μιξαρισμένους από τη θρυλική αναλογική vintage κονσόλα Midas Pro των αρχών των 80s. Επιτέλους θα ακούσουμε μεγάλη μπάφλα, σκέφτηκα, και όχι ‘στενα’ (παρά την όποια οριζόντια διασπορά τους) τυπικά line ‘banan’ arrays. Το αποτέλεσμα; Καλύτερο από Madonna, εξαιρετική μίξη, αλλά και πάλι ο ήχος δεν ενθουσίασε (όχι εμένα μόνο αλλά την πλειοψηφία σχεδόν των θεατών του σχεδόν κατάμεστου και τότε ΟΑΚΑ). Και επιτέλους οι U2... Με την μακράν καλύτερη παραγωγή όλων των εποχών να περιοδεύει ανά τον κόσμο. Με μια τεράστια εξέδρα – διαστημόπλοιο, να φιλοξενεί 8 σύνθετες κι ‘ενισχυμένες’ συστοιχίες Clair i5 και i5Β με το φαίνεσθε του ηχητικού πακέτου να με πείθει ότι “ή τώρα ή ποτέ”....
Ηχος – Ας το πάρουμε απόφαση: το ΟΑΚΑ ‘δεν παίζει’
Ηδη από τις πρώτες νότες των Snow Patrol κατάλαβα μια και καλή ότι στο ΟΑΚΑ δεν θα ακούσουμε τελικά ποτέ την πιστότητα που, στοιχηματίζω, ότι βγήκε αυτούσια από το L-R της FoH κονσόλας της συναυλίας. Με τους U2 το πράγμα ήταν κάπως καλύτερο, ίσως σημαντικά καλύτερο από όλες τις προηγούμενες μπάντες που έπαιξαν τα τελευταία χρόνια στο ΟΑΚΑ και στις οποίες αναφέρθηκα παραπάνω, αλλά συνολικά ο ήχος έμεινε αρκετά μακριά από αυτό που ορίζεται ως υψηλή πιστότητα για ένα Live. Επίσης έμεινε αρκετά πίσω από το φωτιστικό και κυρίως οπτικό υπερθέαμα της συναυλίας, κάτι σαν φτωχός συγγενής. Αυτό το διαπίστωσα όχι μόνο κατά τη διάρκεια του Live, αλλά και όταν φεύγοντας από το ΟΑΚΑ είχα συντονιστεί με το RED fm (αν δεν κάνω λάθος) που έπαιζε Live των U2 από συναυλία τους, και φυσικά o ήχος ήταν εξαιρετικός, κάτι που σημαίνει ότι το έλλειμμα πιστότητας οφείλεται αποκλειστικά στην κακή ακουστική του ΟΑΚΑ...
Δυστυχώς, αποδεικνύεται περίτρανα για άλλη μια φορά (με διαφορετική μπάντα, PA σύστημα, κονσόλες κλπ) ότι φταίει ο χώρος, ο οποίος με την προσθήκη του στεγάστρου του Καλατράβα και τους μόνιμα κλειστούς υαλοπίνακες στις κάτω κερκίδες, μετατράπηκε σ’ έναν πολύ κακό ακουστικά χώρο, που δεν έχει σχέση με το στάδιο προ στεγάστρου. Θυμάμαι τις εξαιρετικές και από πλευράς ήχου (τηρουμένων των αναλογιών του χώρου πάντα) συναυλίες των 80ς (Pink Floyd, Διεθνή Αμνηστεία κλπ) που απολαύσαμε εκεί. Και δεν μπορεί να θυμάμαι τόσο λάθος, και στις δυο συναυλίες ήμουν μέσα και ειδικά αυτή των Floyd τη θεωρώ ακόμα ως συναυλία αναφοράς για Stadium Rock φορμά. Φέτος μάλιστα έτυχε να γνωρίσω και τον ηχολήπτη εκείνης της συναυλίας (Pink Floyd ΟΑΚΑ 1988), τον Bufford Jones (δουλεύει για τη Meyer πλέον), ο οποίος μου εκμυστηρεύθηκε ότι το ΟΑΚΑ ήταν ένα από τα πιο ‘καλόηχα’ στάδια που περιόδευσε τότε το συγκρότημα. Και απλά να υπενθυμίσω ότι τότε οι Pink Floyd περιόδευσαν σ’ όλο τον κόσμο...
Αρα ο κ. Καλατράβα, ήρθε στο παραπέντε των Ολυμπιακών (των οποίων τα σπασμένα τώρα αρχίζουμε να πληρώνουμε και θα πληρώνουμε για κάμποσα χρόνια ακόμα), μας τα πήρε χοντρά, μας φόρεσε ένα αμφιβόλου αισθητικής και ελλιπές για αυτό που υποτίθεται ότι κάνει (προστατεύει από τη βροχή δεν είναι έτσι; Δε νομίζω όμως ότι δουλεύει αποτελεσματικά ούτε και σ’ αυτό τον τομέα...) και μας χάλασε μια και καλή το υποφερτό ηχητικά ΟΑΚΑ, αφού στοιχηματίζω ότι ουδείς ασχολήθηκε (μέτρησε – προδιέγραψε – εφάρμοσε) με το κατά πόσο το εν λόγω δημιούργημα – τερατούργημα- θα επηρέαζε τα ηχητικά χαρακτηριστικά του σταδίου...
Το διαστημόπλοιο των U2
Χρειάστηκαν 2 χρόνια σχεδίαση, ανάπτυξη και εφαρμογή για τον εξοπλισμό, ο οποίος περιοδεύει με τη βοήθεια 180 φορτηγών και συνολικά 400 εργαζομένων. Ως γνωστόν, η περιοδεία ξεκίνησε από πέρυσι το καλοκαίρι και συνεχίζεται και φέτος μετά από μια μικρή παύση ενάμιση μήνα περίπου καθώς ο Bono έκανε εγχείριση στη μέση του και κάποιες εμφανίσεις τους έχουν μετατεθεί (ευτυχώς δεν ήταν και η χώρα μας μέσα σ’ αυτές). Το stage – διαστημόπλοιο, ή stage – αράχνη αν προτιμάτε, έχει εμπνευστεί από το Theme Building του αεροδρομίου LAX του Los Angeles, με τα 4 πόδια της αράχνης να φιλοξενούν μεγάλο μέρος του φωτιστικού εξοπλισμού της PRG και κάμποσες από τις κάμερες που χρησιμοποιούνται. Ο σχεδιασμός της περιοδείας και του συστήματος που είδαμε αποτέλεσε συνεργασία των Joe O'Herlihy (audio director & front-of-house ηχολήπτης των U2 τα τελευταία 25 χρόνια), των Willie Williams (show designer) και Jeremy Lloyd (production architect/designers) και Mark Fisher, καθώς και των μηχανικών της Clair Global.
Η σκηνή ενσωματώνει δυο μηχανικά περιστρεφόμενες και ελεγχόμενες ως προς την προέκτασή τους γέφυρες, ενώ στο εσωτερικό δακτυλίδι που δημιουργείται χωρούν περί τους 3.000 fans που βρίσκονται ιδιαίτερα κοντά στην μπάντα. Εκεί είναι και η περίφημη ακριβή Κόκινη Ζώνη, με τα έσοδα των εν λόγω εισιτηρίων να διατίθενται από τους U2 σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Αυτό που είδαμε κι εμείς στο ΟΑΚΑ την Παρασκευή το βράδυ, αποτελεί μια υλοποίηση της Stageco, η οποία έφτιαξε ένα stage - support σύστημα που σηκώνει άνετα τους 170 τόνους του εξοπλισμού (της γιγάντιας οθόνης, του ηχητικού συστήματος και του φωτιστικού εξοπλισμού). Επίσης, η δομή και η κατασκευή του είναι τέτοια που όλοι οι θεατές ενός γηπέδου έχουν πλήρη οπτική πρόσβαση στα τεκταινόμενα επί σκηνής και φυσικά στην οθόνη της Barco.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα stage που έχουν περιοδεύσει ποτέ ανά τον κόσμο. Η κυρίως κατασκευή έχει ύψος 28 μέτρων, ενώ ο κεντρικός πυλώνας φτάνει τα 51 μέτρα και η κεντρική οκτάγωνη κατασκευή ζυγίζει 80 τόνους. Συνολικά, ζυγίζει 220 τόνους, ενώ η Stageco έχει υλοποιήσει τρεις τέτοιες κατασκευές για τις ανάγκες της περιοδείας του συγκροτήματος (την ίδια ώρα που ένα stage ‘παίζει’, ένα άλλο στήνεται για την επόμενη συναυλία). Το κάθε stage – support χρειάζεται περίπου 38 φορτηγά για να μεταφερθεί και 5 συνολικά μέρες για να εγκατασταθεί (4 για τους τεχνικούς της Stageco και 1 για την παραγωγή).
PA σύστημα με 336 καμπίνες Clair
Το ηχητικό σύστημα που χρησιμοποιήθηκε ανήκε στην Clair και αποτελούνταν από οκτώ συστοιχίες με τον ήχο να ακολουθεί κι αυτός την λογική 360 μοιρών του stage και των κυκλικών LED της Barco που ήταν αναρτημένα στο επάνω τμήμα του συστήματος σκηνής – support.
Ως κύριο L-R σύστημα είχαν τοποθετηθεί 36 i5 και 36 i5B ανά πλευρά, ενώ 24 i5 και 24 i5B κάλυπταν το πίσω τμήμα. Αντίστοιχα, 16 i5 και 16 i5B κάλυπταν το house left και άλλα τόσα (16 i5 και 16 i5B) το house right τμήμα. Ως front-fills στο κυρίως stage χρησιμοποιούνται 24 FF2 και 24 BT218 subs, ενώ στο χώρο της δεύτερης σκηνής είχαν τοποθετηθεί 72 S4 subs που ακτινοβολούσαν σύμφωνα με τις αρχές της καρδιοειδούς λειτουργίας, με αποτέλεσμα το stage να είναι πεντακάθαρο...
Υπήρχαν επίσης και δυο συστοιχίες ως delay tower, ενώ μια τρίτη συστοιχία με iDL delay καμπίνες στο κέντρο της αρένας είχε αναλάβει την κάλυψη του πίσω πετάλου του ΟΑΚΑ. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 32 καμπίνες delay. Οσον αφορά το σύνολο των καμπινών που χρησιμοποιήθηκε (μεζί με τα delay ηχεία και τα sub) ανέρχεται στις 336 καμπίνες. Ολες οι καμπίνες οδηγήθηκαν από Lab.gruppen PLM 10000Q και PLM 14000, καθώς και Powersoft K10. Το σήμα μετά την κονσόλα πέρναγε μέσα από Lake/Dolby (I/O software Version 5.3), ενώ για το ‘κούριδσμα’ του συστήματος χρησιμοποιείται παγίως το Smaart της ΕΑW.
Στο FoH των U2 ο Joe O'Herlihy χρησιμοποίησε μια DiGiCo SD7 ενώ για τη φωνή του Bono ο οποίος τραγούδησε με ασύρματο μικρόφωνο Shure, ο O'Herlihy χρησιμοποιεί το Vox Box της Manley. Αντίστοιχα στη φωνή του The Edge χρησιμοποιεί έναν Avalon 737. Οσον αφορά το compression για τις κιθάρες χρησιμοποιείται ένα DCL-200 comp/limiter της Summit Audio, ενώ όλοι οι υπόλοιποι επεξεργαστές δυναμικής περιοχής που χρησιμοποιήθηκαν ήταν από την SD7.
Μόνιτορ: Ενας κόσμος κάτω από το stage, ακόμα δυο SD7 και 90 είσοδοι...
Ο εξοπλισμός για τα μόνιτορ (κονσόλες περιφερειακά κλπ) φιλοξενούνται κάτω από το τεράστιο stage με αποτέλεσμα οι μόνιτορ ηχολήπτες και τεχνικοί να βλέπουν το συγκρότημα μέσω μόνιτορ εικόνας. Στο stage οι U2 έχουν 3 ηχολήπτες (Dave Skaff, Alistair McMillan και Niall Slevin) με τους δυο εξ’ αυτών να χρησιμοποιούν από μια DiGiCo SD7 ο καθένας, μια για τη μίξη του Bono και μια για τη μίξη του Edge. Παρεμπιπτόντως οι δυο κονσόλες έτρεχαν και τις δυο μίξεις, ώστε να λειτουργούν και ως back up μεταξύ τους σε περίπτωση που μια από τις δυο παρουσιάσει πρόβλημα.
Ο τρίτος μόνιτορ ηχολήπτης της παρέας (Dave Skaff) χρησιμοποίησε μια Digidesign D-Show Profile για τη μίξη του μπασίστα Adam Clayton και του drummer Larry Mullins, ενώ τα plug-ins που χρησιμοποίησε ήταν από τις Waves, McDSP και Phoenix plug-in από την Crane Song. Επίσης να αναφέρω ότι όλα τα show των U2 ηχογραφούνται σε Pro Tools HD.
Ο Edge είχε 6 ενισχυτές κιθάρας πάνω στο stage και δυο από κάτω, ενώ πέντε καμπίνες μπάσου χρησιμοποίησε ο Adam Clayton. Το show ηχογραφείται και από το stage μέσω του Cubase της Steinberg που τρέχει σε δυο ανεξάρτητους υπολογιστές G5 της Apple. Τα κανάλια της συναυλίας (άρα και τα κανάλια που ηχογραφούνται από δω) φτάνουν συνολικά τα 90, με τα 20 εξ αυτών να είναι ambience, δηλαδή μικρόφωνα χώρου για το κοινό. Σύμφωνα με το μόνιτορ ηχολήπτη του, ο Bono ακούει αρκετά τα ambience μικρόφωνα καθώς του αρέσει να έχει δυνατά στ’ αυτιά του τις αντιδράσεις του κοινού.
Προκειμένου να μειώσει δραστικά το latency, ο μόνιτορ ηχολήπτης του Bono ‘κρατάει’ το σήμα της φωνής του σε αναλογικό στάδιο split-άροντας το σήμα από το stage, το οποίο μέσω ενός Amek (by Rupert Neve) προενισχυτή το στέλνει ως είσοδο σ’ ένα κανάλι μιας αναλογικής Midas Verona. Η μίξη όλης της υπόλοιπος μπάντας καθώς και τα εφέ οδηγούνται στα υπόλοιπα κανάλια της Verona, και από κει κατευθείαν στον Bono. Το reverb που χρησιμοοιείται για τη φωνή του Bono στο stage είναι το M7 της Bricasti, ενώ ως delay πάλι για τη φωνή του Bono, χρησιμοποιείται το TC Electronic 2290. Για την υπόλοιπη μπάντα χρησιμοποιούνται εφέ των Lexicon και Yamaha.
Για τον Edge, υπήρχαν 40 είσοδοι στη δική του SD7, ενώ τα εφέ που ακούσαμε στους ήχους της κιθάρας του προέρχονταν από ένα AMS reverb κι ένα Lexicon PCM 80 ενώ ήταν πάντα ως back up και αντίστοιχα onboard εφέ, σε περίπτωση που ‘μείνουν’ οι δυο πραναφερθείσες μηχανές.
Οσο για τα in-ear ακουστικά που χρησιμοποιούν οι U2, αυτά είναι της Future Sonics, μαζί με το αναβαθμισμένο wireless σύστημα G3 της Sennheiser.
Φωτισμός: PRG all the way, από Bad Boy έως ασύρματα DMX
Οσον αφορά το φωτιστικό σύστημα, έχει φροντίσει η PRG για όλο τον εξοπλισμό και την εγκατάστασή του. Οι φωτιστικές κονσόλες που χρησιμοποιήθηκαν ανήκαν στην MA Lighting (2 full - grandMA), επίσης χρησιμοποιήθηκαν τα NSP της ίδιας εταιρίας και dimmer της Avolites (Avo Art 2000), ενώ το πρωτόκολλο επικοινωνίας είναι το ασύρματο DMX της City Theatrical SHoW DMX με ραχοκοκαλιά του το PRG Series 400 Power & Data Distribution System. Σημειωτέον ότι με τη βοήθεια του συστήματος SHoW DMX, το ασύρματο DMX στέλνεται από την κορυφή του κεντρικού πυλώνα του stage (που έφτανε σε ύψος τις κερκίδες του άνω διαζώματος του ΟΑΚΑ, ήτοι 51 περίπου μέτρα), σε 7 δορυφορικές κομβικές τοποθεσίας που βρίσκονται περιμετρικά στο πάνω τμήμα του σταδίου.
Σε κάθε ένα από τα 4 πόδια της τεράστιας αυτής κατασκευής, υπήρχαν 25 μονάδες DMX με custom dimmer carts. Εκεί βρίσκονταν τα Series 400 racks, τα S400 main breaker racks, τα Avo Art 2000 dimmer racks, τα strobe distribution racks, οι ενδοεπικοινωνίες κλπ. Χρησιμοποιήθηκε επίσης ο Mbox Extreme media server της PRG ο οποίος ήταν υπεύθυνος για το περιεχόμενο που είδαμε σε όλα τα LED του stage (από το πάτωμα, έως την περιμετρική οθόνη 360 μοιρών).
Οσον αφορά τα φωτιστικά σώματα αυτά καθ’ αυτά να ξεκινήσουμε από τις κινούμενες κεφαλές, που δεν είναι άλλες από τις περίφημες Bad Boys της PRG, που αποτελούν δική της κατασκευή και πατέντα. Χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 196 τέτοιες κεφαλές (όλες τους pre-rigged και pre-wired και φυσικά φορτώνονται όπως είναι, μέσα στην τράσα), ενώ επί του πυλώνα του stage χρησιμοποιήθηκαν και 498 DWE λυχνίες που φιλοξενούνταν σε διαφορετικά επίπεδα. Οσον αφορά τις τράσες της PRG, τις επονομαζόμενες ΒAT truss, αυτές κατασκευάστηκαν για την τελευταία περιοδεία της Tina Turner, άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις σ’ όλους τους τομείς, κι έτσι χρησιμοποιήθηκαν κι εδώ στους U2.
Video LED Barco: Οι 360 μοίρες που λέγαμε
Το συγκεκριμένο concept της περιοδείας ‘360’ tour δεν είναι καινούργιο. Η μπάντα αποφάσισε να το υλοποιήσει στα τέλη της περιοδείας ‘Vertigo tour’ το 2006, ενώ αποτελούσε το συναυλιακό τους όραμα, ήδη από τις ημέρες του Joshua Tree (αν δεν κάνω λάθος το εν λόγω άλμπουμ κυκλοφόρησε στα τέλη των 80s). H Barco, η γνωστή και μη εξαιρετέα XL Video και οι U2 συνεργάζονται για 3η φορά αυτή τη 10ετία και το αποτέλεσμα είναι πράγματι μοναδικό, καθώς είναι η πρώτη φορά που υλοποιείται μια οθόνη LED 360 μοιρών θέασης και ταυτόχρονα είναι τόσο ευέλικτη και αποτελεσματική για μεγάλα στάδια. Περιττό να επισημάνουμε ότι είναι η μεγαλύτερη LED οθόνη που έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε περιοδεία. Παράλληλα, ενσαρκώνει και το κεντρικό concept της συναυλίας που βασίζεται στη θέαση και ακρόαση 360 μοιρών, με αποτέλεσμα να είναι εκμεταλεύσιμες όλες οι εξέδρες ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου. Οσον αφορά την ανάλυση, η οθόνη της Barco αποτελείται από 500.000 transformable LED pixels, έχει διάμετρο 24 x 16 μέτρα και μπορεί και αλλάζει σχήμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Επιπλέον, ακόμα 1.200 modules έχουν εγκαταστασθεί στις άκρες των Α & Β σκηνών και στις γέφυρες που τις ενώνουν με αποτέλεσμα να διευρύνεται κι άλλο το υπερθέαμα των U2.
Όλα αυτά, στα Live των U2, τα τρέχει η XL Video που αποτελεί τον πρώτο rental partner της Barco, που έχει αποκτήσει ένα πρωτοποριακό transformable LED σαν κι αυτό. Περισσότερα για «Το χρονικό ενός υπερθεάματος» δείτε σε διπλανό άρθρο…
*Ωστόσο να μην ξεχάσω να αναφερθώ στην ΑΨΟΓΗ διοργάνωσε (απ' όλες τις πλευρές) της Big Star Touring (εκτός των άλλων πρώτη φορά είδα όλοι οι υπεύθυνοι σε καθε είσοδο του χώρου να λένε ένα "καλησπέρα" κι ένα 'καλή διασκέδαση' στον κόσμο...)
