Καλεσμένοι της Sony Professional, επισκεφθήκαμε την προηγούμενη Παρασκευή στο Malmo της Σουηδίας προκειμένου να γνωρίσουμε από κοντά το νέο ασύρματο ψηφιακό μικροφωνικό σύστημα της Sony, το DWX Digital Wireless το οποίο χρησιμοποιείται κατά κόρον τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, στη φημισμένη Οπερα του Malmo στη Σουηδία, η οποία απέκτησε το εν λόγω σύστημα όταν οι υπεύθυνοι του ηχητικού τομέα της Οπερας, αποφάσισαν να κάνουν τη μετάβαση από τα αναλογικά στα ψηφιακά ασύρματα μικροφωνικά συστήματα...

Στο Μάλμε φτάσαμε μέσω Κοπεγχάγης και συγκεκριμένα μέσω της περίφημης Oresund bridge που ενώνει Δανία και Σουηδία. Η πόλη του Μάλμε, αποτελεί την πρωτεύουσα της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της νοτιοδυτικής Σουηδίας. Πρόκειται για μια πόλη 300.000 κατοίκων, που φημίζεται ως σύγχρονη πόλη – μοντέλο αειφόρου αστικής ανάπτυξης, καθώς έχει καταφέρει να περάσει αρκετά επιτυχώς στην μεταβιομηχανική περίοδο και να αποτελέσει μια πόλη που έχει ως επίκεντρο τις τέχνες, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση και κατά δεύτερο λόγο πλέον τα εργοστάσια της scania...

Η ξενάγησή μας στον κόσμο των DWX Digital Wireless συστημάτων της Sony ήταν αρχικώς θεωρητική για να περάσουμε εν συνεχεία στην πράξη, η οποία περιελάμβανε επίσκεψη από νωρίς το μεσημέρι στην Οπερα του Μάλμε όπου έχουν εγκατασταθεί και δουλεύουν αδιαλείπτως εδώ κι ενάμισι περίπου χρόνο, 50 κανάλια από τα μικρόφωνα που θα σας περιγράψουμε πιο κάτω. Ας γνωρίσουμε όμως λίγο καλύτερα τα DWX Digital Wireless συστήματα μικροφώνων της Sony.

DWX Digital Wireless συστήματα μικροφώνου από τη Sony
Ο Markus Warlich, product specialist του τομέα επαγγελματικού audio της Sony και ουσιαστικά ξεναγός μας σ’ αυτή την επίσκεψη, ξεκινώντας την παρουσίαση πολύ εύστοχα επισήμανε ότι «όποιος είναι ‘παλιός’ στον τομέα του professional audio, είτε πρόκειται για γνώστη είτε για επαγγελματία, έχει πολύ ψηλά στη συνείδησή του τη Sony ως κραταιά pro audio εταιρία».
Αλλωστε η Sony έχει ήδη συμπληρώσει 50 χρόνια στον τομέα των radio microphones, καθώς ξεκίνησε την έρευνα και τις εφαρμογές των πρώτων ασύρματων μικροφώνων ήδη από το 1962. Δέκα χρόνια αργότερα η εταιρία παρουσίασε το πρώτο ασύρματο VHF μικρόφωνο, ενώ το 1979 παρουσίασε το επίσης πρώτο UHF linear wireless σύστημα μικροφώνου για να ακολουθήσει η σειρά WL-800 το 1991, τα μοντέλα WRT-847 και 860 το 1995 και η σειρά UWP το 2003, ενώ το 2008 πραγματοποιήθηκε το λανσάρισμα της νέας σειράς UWP.

Ωστόσο η Sony από το 2002 είχε ξεκινήσει την έρευνα και την υλοποίηση των πρώτων Digital Wireless μικροφώνων της σειράς DWX κι εκείνη τη χρονιά (πρίν από μια 10ετία δηλαδή) ξεκινά ουσιαστικά η διαδρομή της σειράς DWX. To 2003 ξεκίνησε η ανάπτυξη του WiDIF-HP Interface και του αντίστοιχου Codec, καθώς και του hardware συστήματος, ενώ το 2008 παρουσιάστηκε η πρώτη προϊοντική σειρά που περιελάμβανε τα DWR-S01D και DWT-B01. To 2010 ήρθε και η πλέον ολοκληρωμένη ψηφιακή σειρά DWM, την οποία ουσιαστικά θα παρουσιάσουμε πιο κάτω, ενώ έως το τέλος του 2011 είχαν πουληθεί 6.000 κανάλια από τη σειρά DWX παγκοσμίως (ενώ σ’ αυτά, προσθέστε άλλα 550 DWX κανάλια που όπως μας αποκάλυψε ο Markus έχουν ήδη παραγγελθεί από το BBC)…

Οι βασικές τεχνολογίες πίσω από τη σειρά DWX της Sony...
Το μυστικό όπλο πίσω από τη νέα σειρά DWX της Sony είναι το ασύρματο Interface που έχει αναπτύξει η εταιρία και το οποίο ακούει στο όνομα WiDIF-HP (Wireless Digital Interface - High Profile). Πρόκειται για ένα υψηλού προφίλ format για ψηφιακό audio interface στις συχνότητες των UHF, το οποίο αναπτύχθηκε ειδικά για τις ανάγκες της σειράς DWX. Το WiDIF-HP μεταδίδει υψηλής πιστότητας και ανάλυσης (24-bit/48-kHz) digital audio σήματα σε πραγματικό χρόνο, με διευρυμένη δυναμική περιοχή μεγαλύτερη των 106 dB και με απόκριση συχνότητας από 20 Hz έως 22 kHz και latency μικρότερο των 3.ms. Το εν λόγω φορμά είναι ψηφιακά διαμορφωμένο (π/4 QPSK) και εξασφαλίζεται έτσι η αξιοπιστία και η ασφάλεια της μετάδοσης.

Η τεχνολογία Cross Remote είναι ακόμα μια σημαντική εφαρμογή καθώς υποστηρίζει τον έλεγχο του πομπού μέσω ασύρματης remote σύνδεσης μέσω PC/software, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για τον ηχολήπτη – τεχνικό του συστήματος. Σύμφωνα με τη Sony, είναι η πρώτη φορά που υποστηρίζεται η πρόσβαση στον πομπό σ’ ένα ασύρματο ψηφιακό σύστημα μικροφώνου κι έτσι λαμβάνουν χώρα εξ’ αποστάσεως μια σειρά από ρυθμίσεις που αφορούν το peak level του audio σήματος εισόδου του μικροφώνου, τον έλεγχο της μπαταρίας, την επιλογή ή αλλαγή της συχνότητας αποκοπής του φίλτρου Low cut, το attenuator level και την ονομασία (ή αλλαγή ονομασίας) του transmitter. Επίσης, μπορεί να ρυθμιστεί η συχνότητα εκπομπής και μια σειρά ακόμα από παραμέτρους. Μέσω της λειτουργίας Cross Remote μπορούν να ελεγχθούν έως 82 transmitters ταυτόχρονα μέσω του remote network συστήματος...

Η καρδιά της τεχνολογίας του WiDIF-HP interface είναι ο Audio Codec τον οποίο οι τεχνικοί της Sony έφτιαχναν για χρόνια. Τα μυστικά της επιτυχίας του είναι η ταχύτητα (<1ms) και ο εξαιρετικός ήχος του. Η σειρά DWX περιλαμβάνει 2 receivers, 2 Handheld transmitters, 1 pocket transmitter, 1 PlugOn transmitter, 1 Antenna distributer, 2 κεραίες για UHF, 1 remote antenna για RF-Remote, φυσικά το λογισμικό ελέγχου για WinXP/Win7 και δυο αντάπτορες για camcorders άλλης εταιρίας, εκτός Sony ή για χρήση mobile. Το σύστημα που είδαμε στην παρουσίαση αλλά και στην Οπερα αργότερα περιελάμβανε τον receiver DWR-R01D και τον transmitter DWT-B01/E.

Οσον αφορά τα μικρόφωνα χειρός, είδαμε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης το DWM-01 με την πυκνωτική κάψα C31, ενώ διατίθεται και η δυναμική κάψα F31. Το μικρόφωνο ζυγίζει μόλις 300 γραμμάρια με την μπαταρία και διαθέτει OLED display. Ενδιαφέρον είχε και το νέο μικρόφωνο χειρός DWM-02 που παρουσίασε η Sony στην πρόσφατη Namm 2012 και το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει κάψες άλλων κατασκευαστών. Ηδη στο κάλεσμα της Sony ανταποκρίθηκε η DPA, ενώ και οι συζητήσεις με τη Schoeps βρίσκονται σε καλό δρόμο...

Ξενάγηση στην Οπερα του Malmö (από τη θεωρία στην πράξη)
Η Malmö Opera στη Σουηδία ήταν η πρώτη Οπερα στον κόσμο που έκανε την μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή τεχνολογία, επενδύοντας στα μικρόφωνα της σειράς DWX της Sony Professional. Συγκεκριμένα έχουν εγκατασταθεί 25 διπλοί ασύρματοι δέκτες DWR-R01D (δηλαδή 50 κανάλια), μαζί φυσικά με τους αντίστοιχους transmitter ‘τσέπης’ DWT-B01/E. Ολοι τους ελέγχονται ασύρματα μέσω του Cross Remote συστήματος, με τους σταθμούς ελέγχου να βρίσκονται σε δυο PC, και να φιλοξενούνται ταυτόχρονα στο FoH και στο stage.
H Οπερα του Malmö είναι μια από τις δυο μεγαλύτερες σε χωρητικότητα κοινού σκηνές στις Σκανδιναβικές χώρες, καθώς φιλοξενεί 1511 θεατές. Ωστόσο το stage της αυτό καθ’ αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, κυριολεκτικά αχανές, άνετο και εξαιρετικά εξοπλισμένο από κάθε άποψη. Φυσικά ο χώρος της σκηνής αλλά και των θεατών είναι ευμετάβλητος και μπορεί να αυξομειωθεί μηχανικά ως προς τις διαστάσεις και τη χωρητικότητά του. Το κυρίως stage έχει βάθος 25 μέτρα και 25 μέτρα ύψος, ενώ το συνολικό εμβαδόν της σκηνής ξεπερνά τα 600 τετραγωνικά μέτρα...

Στο τεχνικό κομμάτι τώρα, εκτός από τα ασύρματα μικροφωνικά συστήματα της Sony που περιγράψαμε, αξίζει να αναφέρουμε και τον υπόλοιπο εξοπλισμό, καθώς η Οπερα ανακαινίστηκε όσον αφορά τον εξοπλισμό της, πριν από ενάμιση χρόνο περίπου.
Στο FoH η υπάρχουσα SSL C100 αντικαταστάθηκε από μια ολοκαίνουργια DiGiCo SD7T, ενώ καινούργιο ήταν και το PA σύστημα με τα Q series line array της d&b audiotechnik που είχαν αναρτηθεί ως κυρίως LCR (με 5 και 5 καμπίνες στο L-R) και ως delay σύστημα. Εξαιρετικό ήταν και το stage tracking σύστημα της Οπερας, ενώ εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός ότι το απόγευμα, 3 – 4 ώρες πριν την παράσταση που επισκεφθήκαμε το χώρο, ξανάστηναν τα πάντα από την αρχή, σκηνικά, φώτα, ορχήστρα, ήχο κλπ για το μιούζικαλ ‘Les Miserables’ που θα παρακολουθούσαμε κι εμείς, αργότερα. Ολο αυτό το έκαναν διότι τους τελευταίους μήνες παίζεται το ‘Les Miserables’ κάθε βράδυ, ενώ τα πρωινά κάνουν φούλ πρόβες για την ‘Κάρμεν’, που θα ανέβει αμέσως μετά...
Κοινώς, είδαμε όλο το προσωπικό της Οπερας σε πλήρη δράση κι απ’ ότι μας πληροφόρησαν αυτό συμβαίνει καθημερινά...

Μιλώντας με τον ηχολήπτη της παράστασης και της Οπερας, τον Wincent Hogberg, μας πληροφόρησε ότι για το Les Miserables δουλεύουν δυο ηχολήπτες, ο ίδιος που έχει αναλάβει τα φωνητικά και τους ηθοποιούς – τραγουδιστές (40 ασύρματα μικρόφωνα) και ένας ακόμα που είναι υπεύθυνος για τη μίξη της 40 μελούς ορχήστρας. Αμφότεροι δουλεύουν στην SD7, έχοντας μοιράσει την επιφάνεια εργασίας της. Για τις ανάγκες της παράστασης χρησιμοποιούν 65 snapshots, καθώς και 48 aux για μόνιτορ, στους μουσικούς και τους τραγουδιστές – ηθοποιούς. Οι μουσικοί, όπως είδαμε, χρησιμοποιούν προσωπικά μόνιτορ συστήματα της Aviom στην πλειονότητά τους.

Οσον αφορά τα μικρόφωνα των τραγουδιστών, δηλαδή τα μικρόφωνα που ‘κουμπώνουν’ στους transmitter DWT-B01/E της Sony, αυτά ανήκαν αποκλειστικά στην DPA. Συγκεκριμένα επρόκειτο για τα DPA 4088, τα 4099 και τα 4061 που χρησιμοποιήθηκαν στην χορωδία...


Εντυπώσεις ακροάσεων...
Το μιούζικαλ Les Miserables που παρακολουθήσαμε μας έδωσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να ακούσουμε τα μικρόφωνα της Sony αλλά και το συνολικό ήχο της Οπερας εν ώρα ‘εργασίας’. Η παράσταση ήταν στη σουηδική γλώσσα και ήταν sold out. Αυτό σημαίνει ότι ήμασταν σε μια χώρα που ανεβάζει τις δικές της παραγωγές και δεν αρκείται σε απλές μετακλήσεις και φιλοξενίες όπως συμβαίνει στα μέρη μας με αντίστοιχου είδους θεάματα (και πάλι καλά να λέμε, διότι μέχρι πριν από μερικά χρόνια δεν υπήρχαν ούτε αυτές οι μετακλήσεις όπως θα θυμάστε).
Εντύπωση μου έκανε η αξιοπιστία καταρχάς όλου του μικροφωνικού συστήματος, καθώς στην κονσόλα έφταναν περισσότερα από 120 κανάλια εισόδου. Η εκπομπή – λήψη ήταν καθαρή και ιδιαίτερα ποιοτική όσον αφορά το τελικό αποτέλεσμα που εισέπραττε ο θεατής.
Οι φωνές ήταν ζυγισμένες με αληθοφάνεια στις χροιές τους και εξαιρετική διακύμανση των δυναμικών, ενώ το ίδιο ισχύει και για την ορχήστρα. Η φυσικότητα του ακούσματος συνδυάστηκε με ευκρίνεια, πλούτο αρμονικών και ξεκάθαρη περιγραφικότητα της κάθε χροιάς. Η υψηλότερη στάθμη στο χώρο του FoH κατά τη διάρκεια της παράστασης δεν ξεπέρασε σχεδόν ποτέ τα 96dB, ενώ η αρτιότητα του τεχνικού και του καλλιτεχνικού αποτελέσματος όλων αυτών που είδαμε και ακούσαμε, επικροτήθηκε από το παρατεταμένο μπιζάρισμα των θεατών στο τέλος του έργου...

Οπως ανέφερε άλλωστε και ο Bengt Frienholt, sound manager στην Malmö Opera, οι θεατές έχουν αντιληφθεί αυτή τη νέα ηχητική εμπειρία εισπράττοντας καθαρότερο ήχο και την αίσθηση ότι οι διαφορετικές φωνές ακόμα και όταν σιγοψιθυρίζουν στη σκηνή, είναι σα να ψιθυρίζουν δίπλα στ’ αυτιά τους, ακούγοντάς τα πάντα με ιδιαίτεραη διαύγεια και καλύτερη ευκρίνεια από ποτέ. Εξίσου σημαντική βεβαίως είναι και η σταθερότητα και η αξιοπιστία του συστήματος που δουλεύει καθημερινά σχεδόν εδώ κι ενάμιση χρόνο τώρα...

Ωσόσο, περισσότερες πληροφορίες για το DWX Digital Wireless σύστημα της Sony θα σας δώσουν στην Ελλάδα από τη Sony Hellas και από το τμήμα Profesional Solutions...
Να μην ξεχάσω να ευχαριστήσω το team της δικής μας Sony Profesional (Sony Hellas), αλλά και της Sony Europe για την πρόσκληση και τη φιλοξενία, καθώς και τους υπεύθυνους στην Malmö Opera για την ξενάγηση στα ενδότερα της Οπερας...

Επαφή
Sony Europe Limited, d.t. Sony Hellas
τηλ. 210-6782156