Η κρίση φέρνει φτώχεια και ως γνωστόν η φτώχεια φέρνει γκρίνια, μαζί με περικοπές, μαζέματα, επανατοποθετήσεις, συρρικνώσεις, λουκέτα, αλλά και ευκαιρίες.
Εδώ και χρόνια ακούω για το περίφημο «ξεκαθάρισμα της αγοράς» που ο καθένας βεβαίως το χρησιμοποιεί κατά το δοκούν και όπως τον συμφέρει, όμως στο τέλος – τέλος, το «ξεκαθάρισμα» αυτό καθ’ αυτό αγνοεί τους πάντες, καθώς έχει τη δική του δυναμική ακολουθώντας μόνο τους νόμους της αγοράς, όπως κι αν έχουν αυτοί διαμορφωθεί...

Στις μέρες μας είναι προφανές ότι το περίφημο «ξεκαθάρισμα» έχει αρχίσει ήδη να παίρνει σάρκα και οστά και αυτό είναι κάτι που φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού πλέον. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο προφανές δηλαδή σε κλεισίματα, συρρικνώσεις, ανοίγματα ή οτιδήποτε άλλο όσον αφορά τις εταιρίες και τους επαγγελματίες του χώρου, αλλά και σε μια μεγαλύτερη διαφάνεια στο ρόλο του καθενός.
Τι εννοώ; Οτι πλέον, παρόλο που όλοι «κάνουμε περισσότερα πράγματα» απ’ ότι προηγουμένως για να καταφέρουμε να επιβιώσουμε, εντούτοις μέσα από μια τέτοια ‘πολυφωνία’, έχει αναδεχθεί με σαφώς πιο ξεκάθαρο τρόπο η εξειδίκευση του καθενός και της κάθε εταιρίας. Αν το σκεφτείτε, θα δείτε ότι σε λιγότερο από μια 4ετία, εμπορικά, έχουν μεταβληθεί σημαντικά πολλές ισορροπίες και σταθερές στην εγχώρια αγορά, με την κρίση να έχει ‘ματώσει’ πολύ κόσμο, να είναι σκληρή και συχνά αδυσώπητή, αλλά συνάμα να απονέμει κι ένα είδος δικαιοσύνης...

Η νέα πραγματικότητα λοιπόν που διαμορφώνεται, είναι μεν αρκετά σκληρή αλλά δεν είναι διόλου άσχετη με τον πρότερο βίο κάθε εταιρίας και επαγγελματία. Και επειδή οι ‘φυλές’ του εμπορίου και των εταιριών είναι αρκετές στα μέρη μας, καλό είναι να τις προσεγγίσουμε ξεχωριστά αν θέλουμε οι παρακάτω εκτιμήσεις να έχουν μια ουσιαστική σχέση με την πραγματικότητα...

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τις πιο μικρές εταιρίες, τις παρέες κάποιων επαγγελματιών που μπήκαν στο χώρο με το σύνθημα «πλάνο και δουλειά , δουλειά, δουλειά». Τα ‘μυρμήγκια’ λοιπόν (ξεκαθαρίζω ότι από την άποψη της προσήλωσης λαμβάνει χώρα η εν λόγω παρομοίωση, και δεν χρησιμοποιείται με κριτήρια μεγέθους) αυτής της αγοράς (αλλά και κάθε αγοράς) μπορεί να στέναξαν από το περισσό βάρος και τις ευθύνες που κλήθηκαν άξαφνα να αναλάβουν, αλλά τώρα δικαιώνεται η υπομονετική ‘στρατηγική’. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι συνεχίζουν να υπάρχουν, να επιχειρούν και να αναγνωρίζονται ως ‘νοικοκυρεμένοι’ αποτελεί ενός είδους επίτευγμα...

Μια άλλη μικρότερη ομάδα, περιλαμβάνει τα πάλαι ποτέ μεγαλοστελέχη εταιριών που βγήκαν να κολυμπήσουν μόνοι τους στα βαθιά. Αυτοί μάλλον δεν κατάφεραν και πολλά καθώς η έλλειψη ρευστότητας των ίδιων, αλλά και της αγοράς τους τσάκισε γρήγορα όλο το οικονομοτεχνικό πλάνο και γρήγορα στράφηκαν στο μοναδικό που θα μπορούσαν να κερδίσουν για να συνεχίσουν να ελπίζουν: στο κέρδος σε χρόνο, όμως κι αυτό δύσκολα δούλεψε ή φαίνεται να δουλεύει...

Μια άλλη εμπορική φυλή, μπήκε με φόρα από την υπηρεσία και στο εμπόριο (ένα μοντέλο που ‘έπαιξε’ πολλά χρόνια στα μέρη μας), νομίζοντας ότι πρόκειται για το ίδιο παιχνίδι με μικρές παραλλαγές. Κάποιοι βεβαίως τα κατάφεραν και συνεχίζουν να το κάνουν, όμως δεν και λίγοι αυτοί που επέστρεψαν στην ‘ασφάλεια’ της παροχής υπηρεσίας, τους κανόνες της οποίας, καθότι εκπαιδευμένοι γνώριζαν σαφώς καλύτερα, αφήνοντας μια και καλή το εμπόριο γι’ αυτούς που καθότι είχαν εξειδικευτεί σ’ αυτό επί δεκαετίες, γνώριζαν καλύτερα και τα μυστικά του...

Αλλη μια, σαφώς η πλέον νεόκοπη και δημοφιλής ‘φυλή του εμπορίου’ έχει να κάνει με το ηλεκτρονικό εμπόριο. Τα e-shop λοιπόν ξεφύτρωσαν σχεδόν σαν μανιτάρια και στη δική μας πιάτσα, αφού βεβαίως πρώτα είχαν γίνει ιδιαίτερα γνωστά & δημοφιλή (και) στα μέρη μας τα μεγάλα e-shop της αλλοδαπής. Η αρχική λογική ήταν απλή: να πλαγιοκοπήσουμε τον κάθε Thomann (αφού μας πήρε μια 10ετία για να τον αναγνωρίσουμε) και να πάρουμε το όποιο μερίδιο μπορούμε. Το σκηνικό βεβαίως τουλάχιστον στο πρώτο στάδιο λειτουργίας των e-shop έμοιαζε για τα περισσότερα τουλάχιστον ερασιτεχνικό. Από την προϊοντική γκάμα του καταλόγου, μόλις ένα μονοψήφιο ποσοστό ήταν συνήθως άμεσα διαθέσιμο. Μάλιστα θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τα λέγαμε προ καιρού με έναν αρκετά γνωστό σε όλους και παλαιό αντιπρόσωπο και χτύπησε καμιά 10αριά φορές το τηλέφωνό του για ένα σχετικά εμπορικό αλλά και σχετικά ακριβό προϊόν (κοντά στο χιλιάρικο). Μετά τη 10^η φορά λοιπόν που έδωσε την ίδια απάντηση («Ναι βεβαίως υπάρχει διαθέσιμο, να σου το στείλω;»), βλέποντάς με απορημένο, με πληροφόρησε ότι οι ‘ξαφνικοί’ πελάτες δεν είναι 10, αλλά ένας, ο οποίος έχει πάρει όλα τα ελληνικά e-shop για να πληροφορηθεί τη διαθεσιμότητα της συσκευής, αλλά και να παζαρέψει και το τελευταίο ευρώ της και φυσικά ο κάθε e-shop – άρχης καλούσε τον αντιπρόσωπο για τα περαιτέρω, αφού το προϊόν που επιδείκνυε στο site του το είχε μόνο σε φωτογραφία. Οπως συμφωνήσαμε με τον αντιπρόσωπο, όλο αυτό το service πρός τον πελάτη (;) είναι πιθανό τελικά να έστειλε την πώληση σ’ ένα από τα γνωστά καλο-οργανωμένα Γερμανικά e-shop…
Το δια ταύτα εδώ λέει ότι το e-shop είναι δύσκολό πράγμα, οι φωτογραφίες πρέπει να αντιστοιχούν σε προϊόντα και ακόμα πιο σημαντικό από την τιμή ίσως, είναι η διαθεσιμότητα, το service, η υποστήριξη και η όλη επαφή με τον πελάτη. Υπάρχουν λοιπόν μερικά  Ελληνικά e-shop που πληρούν στο έπακρο αυτές τις προϋποθέσεις, γι’ αυτό και τα έχει αγκαλιάσει αρκετός κόσμος. Ομως τα περισσότερα, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι είναι στα σπάργανα...

Οι ‘νοικοκυρεμένοι’. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν ελάχιστες εμπορικές εταιρίες στα μέρη μας και στηρίζονται στην εξειδίκευση, την επιμονή, τη δουλειά μέρα – νύχτα, τις σωστές επιλογές, την ταπεινότητα, στη σωστή επικοινωνία με τους πελάτες και το νοικοκύρεμα του ταμείου. Οι περισσότεροι εξ’ αυτών θεωρώ ότι μπορεί και να βγουν μεσοπρόθεσμα (αυτή είναι ιδιαίτερα αντιπαθής λέξη τελευταία, το ξέρω...) κερδισμένοι από την κρίση, οι υπόλοιποι όμως τουλάχιστον δεν θα συρρικνωθούν και κυρίως δεν θα καταστραφούν. Θα επουλώσουν τις πληγές τους και θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να δραστηριοποιούνται σ’ αυτό το χώρο που για πολλούς είναι και το μεράκι τους...

Οι ‘μεγάλοι’. Εδώ μιλάμε για 4 – 5 εταιρίες το πολύ (στο εμπορικό κομμάτι πάντα, το διευκρινίζω) για τα δεδομένα της εν λόγω αγοράς στη χώρα μας, οι οποίες έχουν συγκεντρώσει μεγάλο αριθμό αντιπροσωπειών, έχουν μεγάλη δυναμική, σημαντική εμπειρία, πλουσιότατο βιογραφικό (σε πελατολόγιο, εφαρμογές και εγκαταστάσεις), οικονομική επιφάνεια, εξαιρετικές εγκαταστάσεις, αλλά και πολλές υποχρεώσεις αντίστοιχα. Κι εδώ η πτώση του τζίρου είναι δεδομένη και αισθητά μειωμένη σε σχέση με άλλες εποχές (πρό 3ετίας, 4ετίες και πίσω), ενώ επίσης δεδομένο είναι και το «μεγάλα καράβια – μεγάλες φουρτούνες», ενώ παράλληλα είναι γνωστό ότι τα «μεγάλα καράβια – δύσκολα στρίβουν». Εδώ λοιπόν η (σωστή) στρατηγική μετράει περισσότερο, καθώς και η έγκαιρη και επιτυχημένη χάραξη μιας νέας, αναγκαίας στρατηγικής προσαρμοσμένης στις συνθήκες των καιρών. Συνήθως αυτές οι εταιρίες έχουν πάντα ένα plan B και σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων, όμως πάντα η πράξη διαφέρει από τη θεωρεία. Ως τώρα έχει φανεί ότι οι εν λόγω εταιρίες θα συγκεντρώσουν (ήδη συμβαίνει) αρκετές από τις αντιπροσωπείες – φιλέτα, από μικρότερες εταιρίες, και ενδεχομένως θα αφήσουν όσες εταιρίες θεωρούν ότι δεν τραβάνε ή ότι τους είναι βαρίδια. Σίγουρα το management εδώ είναι πολύ δυσκολότερο καθότι πολυσύνθετο, αλλά ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό και η γενικότερη ιστορική διαπίστωση ότι «η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες», αφού οι εταιρίες αυτού του μεγέθους είναι πάντα πιο ικανές στο να αρπάξουν αυτές τις ευκαιρίες και να τις διαχειριστούν άμεσα προς όφελός τους...
Απλά εδώ είναι πολύ κρίσιμη και η παράμετρος του χρόνου, καθώς και η στρατηγική της αναμονής και της επίθεσης. Και αυτό, διότι όταν είσαι leader, δεν μπορείς να παίξεις άμυνα. Ο ιδανικός συνδυασμός δεν απαιτεί μόνο σωστή απόφαση αλλά και σωστό χρόνο.

Αυτές ήταν μερικές σκόρπιες Δευτεριάτικες σκέψεις, περιμένοντας να δούμε αν μας ‘πηγαίνει’ το νέο ‘κούρεμα’ που μας έκαναν εκεί έξω αυτό το Σαββατοκύριακο και μας το κρατάνε για έκπληξη...