Επίκαιρο θέμα η ασφάλεια αυτή την περίοδο στα μέρη μας με αφορμή το δυστύχημα με το τρένο στα Τέμπη που μας συγκλόνισε όλους και μας έδειξε ότι είναι απαραίτητες οι πολλαπλές δικλείδες ασφαλείας.
Στο δικό μας κλάδο αντίστοιχα, η ασφάλεια κοινού, εργαζομένων και καλλιτεχνών (αλλά και του ίδιου του εξοπλισμού) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας παραγωγής και είναι μάλλον κοινό μυστικό ότι θέλουμε ακόμα πολύ δουλειά σε αυτό τον τομέα, προκειμένου όλα να λειτουργούν ικανοποιητικά και βάση προδιαγραφών. Είναι προφανές ότι πρέπει να οριστούν και να εφαρμοστούν οι κανόνες και αυτό είναι ευθύνη όλων μας, πρώτα απ’ όλα της συντεταγμένης πολιτείας και των αρμόδιων φορέων, αλλά και όλων όσων ασχολούνται με τον ευρύτερο τομέα των παραγωγών, του θεάματος, του ακροάματος και των event γενικώς. Για να μην αμαυρώνουμε την εικόνα και να ισοπεδώνουμε τα πάντα, οφείλω να ξεκαθαρίσω ότι οι περισσότεροι απ’ όσους ασχολούνται με παραγωγές, και κυρίως (για να μην πω αποκλειστικά) οι rental εταιρίες (εκείνες) που παίρνουν σοβαρά τόσο τον εαυτό τους όσο και τις υπηρεσίες που προσφέρουν, δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της ασφάλειας καλύπτοντας συχνά τα κενά και τις ευθύνες των υπολοίπων φορέων. Παρόλα αυτά, ακόμα και όσοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους στον τομέα της ασφάλειας και του rigging, συχνά έχουν έλλειμα γνώσεων σε κάποιους τομείς, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουν πάντα το γιατί κάνουν αυτό που κάνουν...
Είναι επίσης προφανές το κενό που υπάρχει σε εκπαίδευση, σεμινάρια και παρουσιάσεις όλα αυτά χρόνια, γι’ αυτό και το Prolyte Campus από τις εταιρίες Prolyte και PA Solutions (υπό την αιγίδα του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου) ήταν μια ευχάριστη έκπληξη και κάτι που έλειπε πολύ από τα μέρη μας, κάτι που αποτυπώθηκε άλλωστε και από τις συμμετοχές αλλά και από τη δίψα των παρευρισκομένων για γνώση, έχοντας πολλά να ρωτήσουν και να μάθουν, αλλά και να πιστοποιήσουν ότι όσα έκαναν τόσο καιρό με τις ανυψώσεις του εξοπλισμού τους το έκαναν σωστά...
Safety first
Αυτός είναι ο βασικός κανόνας της δουλειάς μας σε όλο τον πλανήτη και σε όλους τους τομείς και ειδικά στον τομέα της ανύψωσης, αφού όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς, την τελευταία 10ετία έχουν σχεδόν 10πλασιαστεί τα βάρη που αναρτώνται σε μεγάλες παραγωγές και μεγάλα φεστιβάλ, καθώς πλέον σχεδόν όλα τα στοιχεία μιας παραγωγής είναι αναρτημένα (ήχος, φως, visual, LED οθόνες, roof συστήματα, το stage κλπ).
Στον κρίσιμο αυτό τομέα της ασφάλειας αναφέρθηκαν αποκλειστικά τα δυο στελέχη της Prolyte που επισκέφθηκαν τη χώρα μας στα πλαίσια του Prolyte Campus, o Eric Laanstra Product manager και βασικός εισηγητής της παρουσίασης και ο Wilfred Hovinga Account manager της Prolyte.
O Erιc Laanstra, αφού μας συστήθηκε, μας περιέγραψε εν συντομία το ‘μπαρουτοκαπνισμένο’ σε Live, PA, event, κλπ βιογραφικό του και αφού μας ανέφερε ότι βρίσκεται για κάτι παραπάνω από δυο δεκαετίες στην Prolyte, ξεκίνησε την παρουσίαση της 2ημερίδας του Prolyte Campus που είχε ως βασικό θέμα την ασφάλεια όλων.
Εξίσου σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι ο σκοπός του Campus δεν ήταν η προώθηση των trussing συστημάτων και των προϊόντων της Prolyte, αλλά αποκλειστικά και μόνο η ασφάλεια στο rigging και όλες οι σχετικές με αυτήν παράμετροι.
Οι Τράσες και όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την ανάρτησή τους
Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας περιλάμβανε αναλυτικά όλα τα μυστικά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος για τις τράσες (χωρισμένα σε δυο μέρη). Εν συνεχεία ακολούθησε ο εξίσου κρίσιμος τομέα της ανάρτησης και ανύψωσης τρασών και όλοι οι κανόνες ασφαλείας που πρέπει να ακολουθούνται σε κάθε στάδιο σύμφωνα με τις προδιαγραφές, τα διεθνή στάνταρ και τα στάνταρ κάθε χώρας.
Στον τομέα αυτό, μας εξήγησε όλες τις βασικές παραμέτρους καθώς και τα χρήσιμα και κρίσιμα μυστικά πίσω από αυτές.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ξεκινώντας πρώτα με τις δυνάμεις που ασκούνται και αναπτύσσονται στις τράσες, με την ανάρτησή τους σε μια εγκατάσταση, ενώ αναφέρθηκε εκτενώς και στους τύπους των γωνιών των corner blocks κλπ.
Οι κίνδυνοι που ελοχεύουν κατά την ανύψωση τρασών και εν συνεχεία οιουδήποτε εξοπλισμού αναρτημένου σε αυτές με τη χρήση ανυψωτικών αλυσίδας αποτέλεσε την επόμενη θεματική ενότητα της πρώτης ημέρας.
Μοτέρ – αλυσίδες – και κατανομή δυνάμεων ανέλκυσης
Τη δεύτερη ημέρα που το aLive παραβρέθηκε δια ζώσης, ο Eric ξεκίνησε με τα μοτέρ και όλες τις παραμέτρους που τα αφορούν.
Η αρχική παραδοχή ήταν ότι η ισομερής κατανομή του βάρος ανύψωσης μιας τράσας ισχύει μόνο στην περίπτωση των δυο μοτέρ ανέλκυσης που βρίσκονται αριστερά και δεξιά μιας τράσας. Τότε και μόνο υπάρχει η απόλυτη κατανομή δυνάμεων ανέλκυσης κατά 50 – 50(%). Στα παραδείγματα που ακολούθησαν μας έδειξε την ανάρτηση μιας μεγαλύτερης σε μήκος τράσας αποτελούμενη από δυο και περισσότερες ενωμένες τράσες, με 3 και 4 σημεία ανάρτησης και αντίστοιχο αριθμό μοτέρ ανύψωσης. Εκεί διαπιστώσαμε ότι η προηγούμενη ιδανική σχέση φορτίων του 50-50 των δυο σημείων rigging διαταράσσεται πλήρως (και γίνεται 19 – 62 – 19% στα τρία σημεία ανάρτησης και 13, 37, 37,13% στα 4 σημεία ανάρτησης).
Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι εάν πρόκειται να ανυψωθούν τράσες με τη χρήση περισσότερων εκ των 2 ανυψωτικών, τότε η θεωρητική προσέγγιση στην κατανομή φορτίων για συνεχείς δοκούς ή τράσες, παραμένει απλά θεωρία.
Γιατί συμβαίνει αυτό? Για πολλούς λόγους. Ενας βασικός είναι η διαφορετική ταχύτητα ανύψωσης των ανυψωτικών, καθώς και οι υπαρκτές διαφορές ύψους (έστω και οι ελάχιστες).
Εν συνεχεία μας παρουσιάστηκαν κάποια παραδείγματα στατικά ‘αόριστων’ συστημάτων τα οποία χρησιμοποιούν περισσότερα από 3 ανυψωτικά και τα οποία δεν είναι όλα υπό φορτίο. Φυσικά, η λύση σε όλες αυτές τις προβληματικές συνθήκες είναι μία: ο υπολογισμός του φορτίου.
Προβλήματα στα μοτέρ ανύψωσης, κατά την ανύψωση ή το χαμήλωμα
Εξαιρετικά ενδιαφέρον και αυτό το section, καθώς κατανοήσαμε ότι: σε μια ευθύγραμμη εγκατάσταση τρασών με δυο μοτέρ αν το ένά εκ των δυο παρουσιάσει πρόβλημα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Εν συνεχεία παρουσιάστηκαν παραδείγματα για κάμποσα ‘what if’ και περιπτώσεις δυο, τριών και περισσότερων ενωμένων τρασών όπου για την ανύψωση της ενιαίας πλέον τράσας χρησιμοποιούνται 3 και περισσότρα μοτέρ, ενώ διευρευνήθηκαν οι περιπτώσεις προβλήματος σε κάθε ένα από τα εξωτερικά ή και τα εσωτερικά μοτέρ κατά τη διάρκεια της ανύψωσης ή τους χαμηλώματος. Ολα αυτά βεβαίως εφόσον εξετάστηκαν διάφοροι παράγοντες όπως το ανώτερο φορτίο ανάρτησης στις τράσες, το αντίστοιχο lifting capacity των μοτέρ, η ελαστικότητα της τράσας κλπ.
Γενικά όταν αναρτούνται κατασκευές με τράσες με περισσοτερα από τρία μοτέρ, τοτε θα πρέπει να έχει εξεταστεί η ικανότητα φόρτωσης των σημείων ανάρτησης, η ικανότητα ανάρτησης των ανυψωτικών μοτέρ, η ισχύουσα ικανότητα των κρίσιμων αξεσουάρ (ιμάντες κλπ), το φορτίο που μπορεί να υποστηρίξει η ίδια η τράσα και το ωφέλιμο φορτίο επ’ αυτής, το ίδιο το βάρος του συστήματος ανύψωσης (πριν κρεμαστούν σε αυτά φώς, ήχος, visual κλπ). Οι βασικοί κανόνες εδώ είναι να αναρτώνται τράσες με συγκεκριμένο συντελεστή ελαστικότητας, να εφαρμόζεται έλεγχος ύψους (με συχνά stop κατά τη διαδικασία της ανύψωσης), μετρητική ταινία ή χρήση laser κατά τη διάρκεια του lifting, καθώς και laser κατά το χαμήλωμα του συστήματος.
Εξίσου σημαντικό είναι μετά την ολοκλήρωση της ανύψωσης να εκτελείται έλεγχος (μέτρηση) του φορτίου.
Κριτήρια Επιθεώρησης & Απόρριψης
Safety first – η Ασφάλειά σου είναι δική σου ευθύνη.
Αυτό ήταν το βασικό τσιτάτο στην έναρξη του μεγάλου κεφαλαίου (που ακολούθησε) της Επιθεώρησης και του ελέγχου των τρασών, αλλά και όλου του υπόλοιπου εξοπλισμού σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανάλογα με τη χρήση του εξοπλισμού και το είδος της rental εταιρίας).
Κι επειδή έχει χυθεί ξανά πολύ μελάνι για τη συλλογική και ατομική ευθύνη στα μέρη μας, ο Eric επισήμανε ότι ορίζεται ως υποχρέωση των εργαζομένων από την ντιρεκτίβα 2009/104/EC του ευρωκοινοβουλίου μέσω της συνεδρίασης του συμβουλίου της 16 Σεπ 2009 που καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις και κανόνες ασφάλειας και υγείας για τη χρήση μηχανημάτων εργασίας από τους εργαζόμενους στο χώρο εργασίας τους.
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 5 αναφέρεται ότι απαιτείται τακτική περιοδική επιθεώρηση από αρμόδιο εργαζόμενο σύμφωνα με τις επιταγές (και) των εθνικών νόμων (ή πρακτικών) και κανονισμών ασφαλείας. Παράλληλα ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος κανονισμός που να περιλαμβάνει τις τράσες στα ‘εργαλεία δουλειάς’.
Επίσης ο Eric μας υπενθύμισε ότι κριτήρια απόρριψης για τις τράσεις της Prolyte μπορεί να βρεί κάποιος είτε στα manual, είτε στο Blackbook, την ‘βίβλο’ της Prolyte για όλα τα θέματα που αφορούν τις τράσες της εταιρίας (μας πληροφόρησε ωστόσο, ότι θα έχουν έτοιμο το νέο Blackbook λίγο πρίν την Prolight + sound της Φρανκφούρτης)...
Αφού μας μίλησε για τα επιμέρους τμήματα που απαρτίζουν τις τράσες τους, αλλά και τους κωδικούς, μας εξήγησε ότι αυτό που αναζητούμε στην επιθεώρηση των τρασών είναι: παραμορφώσεις, εκτριβή και σημαντικές φθορές, τρύπες και οξείδωση. Στα slide που ακολούθησαν είδαμε πολλά παραδείγματα με τέτοιες περιπτώσεις, πρίν περάσουμε στη μεθοδολογία της εκτίμησης.
Εξετάζουμε λοιπόν πρώτα την ταυτότητα της τράσας, εν συνεχεία τη γεωμετρία της (max Δ=3mm εάν το μήκος της τράσας είναι 2250mm). Η επόμενη μέτρηση αφορά τον κάθετο άξονα και τη γωνιακή διαφορά μεταξύ του άνω και του κάτω τμήματος της τράσας διαιρεμένες με το μήκος της, με το επιτρεπτό όριο εδώ να είναι έως 0,15 μοίρες.
Ο επόμενος έλεγχος αφορά τα main chords της τράσας που δεν πρέπει να είναι λυγισμένα περισσότερο από 3mm μεταξύ δυο node points. Ιδιαίτερη προσοχή στις κολλήσεις γιατί εκεί συνήθως αναπτύσσεται οξύδωση….
Ενας παλιός καλός τρόπος ωστόσο να επιθεωρήσει κανείς τις τράσεις του είναι να τις αγγίξει, και να τις επιθεωρήσει διά της αφής (με γάντια πάντα). Δεν μιλάμε βεβαίως για εξόφθαλμες φθορές όπως σπασίματα που καθιστούν μονομιάς μια τράσα εντελώς ακατάλληλη. Οπως όμως μας είπε ο Eric, cracks στην τράσα συμβαίνουν σπάνια, καθώς στα 20+ χρόνια που βρίσκεται στην εταιρία έχει δει κάτι τέτοιο μόνο δυο φορές. Αντίστοιχο έλεγχο προτείνει ο Eric και για όλα τα connecting elements, ενώ όταν ολοκληρωθεί ο έλεγχος προτείνεται η δημιουργία του απαραίτητου documentation, μιας έγγραφής τεκμηρίωσης για την κατάσταση όλου του εξοπλισμού (τράσες, παρελκόμενα, connecting elements κλπ), ενώ προτείνεται η δημιουργία ανεξάρτητων αναλυτικών αναφορών για τις τράσες που έχουν απορριφθεί...
Οσο για το πότε πρέπει να γίνεται ο εμπεριστατωμένος αυτός έλεγχος, ο Eric ήταν ξεκάθαρος: τουλάχιστον μια φορά ανά έτος, εκτός αν πρόκειται για τράσες και εξοπλισμό dry hire που δουλεύει συνέχεια, ή για εξοπλισμό που συχνά εκτείθεται κάτω από ακραίες περιβαλλοντικές και καιρικές συνθήκες. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο έλεγχος πρέπει να γίνεται συχνότερα (ανά 3μηνο). Οι ίδιοι ως Prolyte, από το 2014 και μετά έχουν αναλυτικά στοιχεία για τις τράσες τους (μοναδικά για κάθε τράσα) για το από πού ήρθε το υλικό, πως έγινε η επεξεργασία η κόλληση κλπ.
Stage Dex, Litedeck, Ράμπες, Σκάλες, κλπ
Στη συνέχεια, στο τελευταίο section της παρουσίασης, ο Eric αναφέρθηκε στα StageDex και στο βάρος που μπορούν να αντέξουν βάσει προδιαγραφών DIN 1951 (θα αντικατασταθεί σύντομα με την προδιαγραφή ΕΝ17736), όπου το φορτίο στα stages ανέρχεται στα 500 κιλά ανά τμ και στα grandstands τσα 750 κιλά ανά τμ. Σημειωτέον ότι το horizontal loading (επίσης κρίσιμη παράμετρος) αντιστοιχεί στο 1/20 του κάθετου δηλαδή στο 5% αυτού.
Οπως μας εξήγησε ο Eric είναι εξίσου σημαντικό εκτός από το κάθετο φορτίο να υπολογίζεται και το οριζόντιο όταν κατασκευάζεται ένα stage.
Οσον αφορά τις ράμπες φόρτωσης - εκφόρτωσης, αυτές έχουν προδιαγραφή γωνίας 1:8 (12,5%), ενώ οι ράμπες για τροχοφόρα 1:16,6 (6%). H στάνταρ κλίση τους είναι 7,5 μοίρες, ενώ το μέγιστο φορτίο έως 750 κιλά ανά τμ και το μέγιστο ύψος τοποθέτησης - αγκίστρωσης 1 μέτρο. Εν συνεχεία είδαμε τις 3 διαθέσιμες εκδόσεις τηλεσκοπικών ποδιών.
Οσον αφορά τα παραδείγματα που μας έδωσε, ένα stage 10x10 μέτρων κανονικά περιλαμβάνει 200 legs με UDL 750 κιλά ανά τμ. Ωστόσο μπορούμε να μειώσουμε τον αριθμό των ‘ποδιών’ σε 66 και να υπολογίσουμε το UDL ως εξής, διαιρώντας τον αριθμό των ποδιών που θα χρησιμοποιήσουμε με τον συνολικό αριθμό των στάνταρ ποδιών της εγκατάστασης, δηλαδή 66/200=0,33 (συντελεστής). Ετσι σε αυτή την περίπτωση το επιτρεπόμενο βάρος που θα σηκώνει η ίδια σκηνή με 66 πόδια θα είναι το στάνταρ φορτίο (750 κιλά ανά τμ) x 0,33, άρα το επιτρεπόμενο βάρος μας είναι πλέον 247,5 κιλά ανά τμ.
Σκάλες (διαφόρων τύπων και εφαρμογών), ράμπες και Litedeck ακολούθησαν, ενώ ο Eric μας παρουσίασε τις προδιαγραφές για τέντες (ΕΝ-13782), stages (ΕΝ-13814) και roof systems (TDS για Βρετανία, NRP-8020-50/51 για Ολλανδία κλπ)
Which Height is which height
Σε ένα support σύστημα το ύψος δεν είναι ένα. Εχουμε το ύψος των: lifting, tower, hook, trim, roof και του bridle. Ακολούθησαν οι διάφοροι τύπου των Towers (MPT, ST, CT, DT) με τα αντίστοιχα παραδείγματα. Η παρουσίαση έκλεισε με την αναφορά στις δυνάμεις αντίδρασης που ασκούνται σε ένα σύστημα MPT 12x10 roof system (5 τόνοι per base και 1250Kg ανά spindle), με την παρουσίαση των sleeve blocks, του Topsection και τις single double reeved μεθόδους όσον αφορά το Lifting.
Τι μάθαμε?
Τα αυτονόητα (και πολύ περισσότερα). Αυτό είναι το ζητούμενο σε αυτή τη χώρα και σε όλους τους τομείς της λειτουργίας της και της καθημερινότητά μας. Τα αυτονόητα, απ’ όλους. Οι ανυψώσεις και τα βάρη ψηλά στον αέρα, απαιτούν γνώσεις, σοβαρή προετοιμασία, σωστή εφαρμογή και πολλαπλές δικλείδες ασφαλείας, καθώς προτού ξεκινήσουμε μια παραγωγή πρέπει να έχουμε δώσει εκ των προτέρων απαντήσεις σε πολλαπλά what if.
Μάθαμε επίσης, ότι εκτός από τις διεθνείς και ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας, σημαντική ευθύνη φέρουμε κι εμείς (αποτυπώθηκε ξεκάθαρα αυτό από τον Eric στο εκτενές κεφάλαιο «Inspection & Discard criteria”) καθώς πρέπει τουλάχιστον μια φορά το χρόνο να ελέγχουμε αναλυτικά τις τράσες και όλο τον υπόλοιπο ανυψωτικό εξοπλισμό μας, να τον συντηρούμε βάσει προδιαγραφών και να διατηρούμε σχετικό Documentation… Α, και τις προβληματικές τράσες να μην τις λυπόμαστε. Να τις στέλνουμε άμεσα στην ανακύκλωση (μας έδειξε σχετικό βίντεο για το πως καταστρέφουν ακατάλληλες τράσες στο εργοστάσιό τους - δείτε τη σχετική φωτό πιο κάτω).
Πρέπει να κάνουμε κάτι άλλο?
Φυσικά, ο δρόμος είναι μακρύς, όμως το αισιόδοξο στοιχείο είναι ότι ως γνωστόν εν μέσω πανδημίας δημιουργήθηκαν δυο σημαντικοί σύνδεσμοι στον κλάδο μας, η HERCA και ο ΣΕΟΣΕΠΕ, οι δυο γνωστοί σύνδεσμοι rental εταιριών και εισαγωγέων - αντιπροσώπων οπτικοακουστικού εξοπλισμού, που οφείλουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, μαζί με τους εργαζόμενους, τους rigger, τους παραγωγούς κλπ και να απευθυνθούν συντεταγμένα στην πολιτεία προκειμένου να τεθούν κανόνες και προδιαγραφές, αλλά και να διερευνηθεί πως αυτές θα τηρούνται και θα εφαρμόζονται (αλλά και πως θα ελέγχονται) στην πράξη σε μια παραγωγή κι ένα event. Σαφώς υπάρχουν τέτοιοι κανόνες σε μεγάλες παραγωγές, δυστυχώς όμως όχι σε όλες τις παραγωγές.
Απ’ όσο γνωρίζω όλοι όσοι προανέφερα είτε έχουν κάνει σχετικές ενέργειες, είτε προγραμματίζουν να κάνουν. Αυτό που χρειάζεται είναι ο συντονισμός και η συντεταγμένη κατάθεσή τους εκεί που πρέπει, με σθένος, επιμονή και υπομονή, ώστε αν ο μη γένοιτο συμβεί το απευκταίο να να μην λέμε όλοι μεταξύ μας ‘τα λέγαμε’ και όλοι να έχουμε μείνει στα λόγια...
Το aLive είναι εδώ και προςφέρεται να συνδράμει με όλες του τις δυνάμεις πρός αυτή την κατεύθυνση.
Αντί επιλόγου...
Ευχαριστούμε τον χαρισματικό και ιδιαίτερα επικοινωνιακό Eric Laanstra της Prolyte για τις γνώσεις που μας μοίρασε και την PA Solutions για την πρόσκληση και τη φιλοξενία, η οποία ομολογουμένως άργησε όλα αυτά τα χρόνια να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο και ανοικτό outdoor σεμινάριο, αλλά όπως φάνηκε επανέκαμψε δυναμικά πραγματοποιώντας ένα ιδιαίτερα χρηστικό κι επιτυχημένο από κάθε άποψη Campus, που ανταποκρίνεται στο προφίλ της ως εταιρία και που κυρίως το είχε ανάγκη όλος ο ευρύτερος κλάδος που και τις δυο ημέρες του event ανταποκρίθηκε μαζικά. Ας ελπίσουμε να δούμε γρήγορα κι άλλα τέτοια σεμινάρια που αφορούν την ασφάλεια και από άλλους κατασκευαστές και αντιπροσώπους...
Επαφή
PA Solutions
