Το aLive παρακολούθησε ένα από τα σεμινάρια ‘Hands On DiGiCo’ που συνεχίζονται στις εγκαταστάσεις της εταιρίας Kariotis Audio & Lighting και καταγράφει την (ακόμα πιο) εμπεριστατωμένη πλέον άποψή του για τα μίξερ της Βρετανικής εταιρίας. Ποια είναι αυτή; Ότι αυτό που έκανε τη DiGiCo επιτυχημένη σε επίπεδο φιλοσοφίας και δομής είναι η ορθάνοικτη πλατφόρμα των μίξερ της. Καθήμενος μπροστά από τη μικρότερη SD9 αλλά και την SD8 κατανόησα στην πράξη, ότι τα μίξερ δεν σου βάζουν κανέναν απολύτως κανόνα και δε σε βάζουν σε κανένα δρόμο. Τα σχέδια, οι κανόνες και ο τρόπος χρήσης και λειτουργίας υπάρχουν μόνο στο μυαλό του τεχνικού, του ηχολήπτη, ή του εγκαταστάτη, με βάση το εκάστοτε project και απλά τα περνάει στην κονσόλα που είναι ανοικτή στην υποδοχή κάθε configuration. Αυτό θεωρώ ότι είναι και το μεγαλύτερο επίτευγμα της DiGiCo λογικής: η ‘ανοικτοσύνη’ της σε θέματα configuration και χρηστικότητας μαζί με κάποιες άλλες κρίσιμες παραμέτρους βεβαίως που παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω. Και παρότι ξεκινήσαμε με το τελικό δια ταύτα, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή για να δούμε πως φτάσαμε σε αυτό…
Πριν απ’ όλα όμως, καλό είναι να ξεκινήσουμε με μια σύντομη παρουσίαση των μοντέλων της εταιρίας και κυρίως των σημαντικών αναβαθμίσεων που έχουν γίνει στα πιο δημοφιλή για την Ελληνικά αγορά μοντέλα της DiGiCo, που είτε ονομάζονται Supercharged (για την SD9), είτε Overdrive 2 (για την SD8), είτε Injection (για την SD11), το ζητούμενο είναι ότι έχουν απογειώσει σημαντικά τις δυνατότητες των μίξερ σε μια σειρά από τομείς, γεγονός που αποδεικνύει εμπράκτως ότι ο επεξεργαστής FPGA έχει όντως σε ‘κάβα’ σχεδόν ανεξάντλητη επεξεργαστική ισχύ, ικανή να δεχθεί και να υποστηρίξει μια σειρά από κρίσιμες αναβαθμίσεις και υπερβάσεις που στην πράξη είναι περίπου σαν ν’ αλλάζεις κονσόλα και να αναβαθμίζεσαι σε μεγαλύτερη κατηγορία. Και όλα αυτά δίχως χρέωση. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά…
Ξεναγοί μας στην παρουσίαση των μίξερ της DiGiCo ήταν οι Μάριος Καριώτης και Βασίλης Σκούρας, που αφού μας εξήγησαν τη λογική, τη φιλοσοφία και τις δυνατότητες των μίξερ της DiGiCo μας έλυσαν όλες τις υπόλοιπες απορίες στο Hands On που ακολούθησε στα μίξερ της εταιρίας. Συγκεκριμένα, στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της εταιρίας Αφοι Καριώτη, βρίσκονταν 3 κονσόλες, μια SD8, μια SD9 και μια μικρή SD11, με τις δυο πρώτες να βρίσκονται σε δίκτυο μεταξύ τους για τις ανάγκες της παρουσίασης των επιμέρους δυνατοτήτων των μίξερ.
40 χρόνια εταιρία, 20 χρόνια ψηφιακά μίξερ, 10 χρόνια DiGiCo brand…
Για την ακρίβεια 11, αφού το 2002 η εταιρία ξεκίνησε τις δραστηριότητές της πατώντας βεβαίως στην ήδη παγιωμένη τεχνογνωσία της Soundtracks που προϋπήρχε. Γνωστά πράγματα είναι αυτά για τους περισσότερους επαγγελματίες από εσάς, όμως μιας και κάνουμε μια γενικότερη παρουσίαση αξίζει να τονίσουμε ότι η DiGiCo πήρε από νωρίς τις αποφάσεις της και η ιστορία τη δικαίωσε. Εν ολίγοις, η εταιρία πήγε απευθείας στον ψηφιακό τομέα όσον αφορά τα μίξερ της, δεν σκέφτηκε ποτέ να χρησιμοποιήσει κανένα αναλογικό άλλοθι, είδε μπροστά και δικαιώθηκε, καθώς τα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν πούλησε χιλιάδες μίξερ και κατάφερε να κυριαρχήσει στα rider των μεγαλύτερων γκρούπ και παραγωγών, εκεί δηλαδή που πραγματικά παίζεται το audio παιχνίδι (και το παιχνίδι διείσδυσης ενός μίξερ) σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, ήταν πάντα κοντά με τους χρήστες (ηχολήπτες, παραγωγούς, rental εταιρίες, μουσικούς και λοιπούς παράγοντες του ευρύτερου χώρου της μουσικής βιομηχανίας) και πάντα αντιδρούσε γρήγορα, εύστοχα και θετικά στις απαιτήσεις και τα request τους, δίνοντάς τους γρήγορα πίσω αυτό που ζητούσαν κάθε φορά, όσο εξειδικευμένο ή 'παράλογο' κι αν ήταν. Το έχουμε ξαναγράψει, την ίδια ώρα που αρκετοί από τους σημαντικότερους ανταγωνιστές της καθυστερούσαν χαρακτηριστικά να μπούν στον ψηφιακό κόσμο ή το έκαναν με αργές κινήσεις, η DiGiCo και τα στελέχη της κινήθηκαν γρήγορα, αποτελεσματικά και με συγκεκριμένο πλάνο σε υψηλό επαγγελματικό επίπεδο.
Audio FPGA vs DSP
Στην καρδιά των μίξερ της DiGiCo, όσον αφορά την επεξεργασία βρίσκεται ένα και μόνο τσιπ που ακούει στο όνομα FPGA (Field Programmable Gate Array). Τα FPGA είναι γνωστά στο χώρο του audio (και όχι μόνο) καθώς μετρούν όσα χρόνια ύπαρξης μετρούν και τα DSP κυκλώματα επεξεργασίας. Ιστορικά τα FPGA λειτουργούσαν ως ‘glue logic’, επιτρέποντας σε πολλαπλές κυκλωματικές διατάξεις από DSP chips να επικοινωνούν και να λειτουργούν μεταξύ τους. Κοινώς μπορούσε κανείς να βρεί τα λιλιπούτεια FPGAs σε όλες σχεδόν τις εφαρμογές ψηφιακού audio. Στην πορεία του χρόνου τα FPGAs μεγάλωσαν, εξελίχθηκαν και μπορούν πλέον να εκτελέσουν και να διαχειριστούν υπερπολλαπλάσιους υπολογισμούς απ’ ότι οι προκάτοχοί τους και κυρίως απ’ ότι τα πλέον εξελιγμένα DSP κυκλώματα. Την τεχνολογία των FPGA επεξεργαστών η DiGiCo την εξέλιξε και ουσιαστικά την απογείωσε το 2007 σε συνδυασμό με τα κορυφαία Sharc DSP και την πέρασε στη ναυαρχίδα της SD7, δημιουργώντας ένα ψηφιακό μίξερ αναφοράς. Σήμερα οι τεχνολογικές αυτές εφαρμογές έχουν περάσει σε όλες τις DiGiCo αποδεικνύοντας ότι τα FPGA (Field Programmable Gate Array) και οι συνοδές επεξεργστικές βαθμίδες που ουσιαστικά αναπτύσσονται σε μια και μόνο πλακέτα, αποτελούν ένα σταθερό σημείο αναφοράς κι έναν ανεξάντλητο πυρήνα εξέλιξης με τεράστια αποθέματα επεξεργαστικής ισχύος ώστε να υποδέχεται και να εκτελεί δίχως κανένα ψεγάδι όλες τις νέες αναβαθμίσεις που εφαρμόζει (και θα εφαρμόσει στο μέλλον) η DiGiCo στα μίξερ της. Ας πάρουμε όμως μια μικρή αλλά χαρακτηριστική γεύση από αυτές…
Αναβαθμίσεις με ουσία (v532 και v443)
Οι εν λόγω εκδόσεις αναβάθμισης λογισμικού ήταν αυτές που ουσιαστικά αναβάθμισαν ακόμα περισσότερο τα δημοφιλέστερα μίξερ της εταιρίας και τα έφτασαν στη σημερινή μορφή δυνατοτήτων και λειτουργιών που υποστηρίζουν. Από τότε έχει μεσολαβήσει ακόμα μια έκδοση λογισμικού (η version 573 στις αρχές της χρονιάς) προκειμένου να λύσει ακόμα και το παραμικρό πρόβλημα όσον τυχόν αφορά bug και δυσλειτουργίες. Συγκεκριμένα οι δυο εκδόσεις έδωσαν στις κονσόλες την περίφημη DiGiTuBe προσομοίωση και περισσότερα Flexi κανάλια, μαζί με μια σειρά πολλών και χρήσιμων δυνατοτήτων σε όλους τους τομείς (από κρίσιμες παραμέτρους και ρυθμίσεις σε EQ και επεξεργαστές δυναμικής περιοχής, εώς χρηστικές και λειτουργικές αναβαθμίσεις που καθιστούν ευκολότερο, ταχύτερο και πιο custom το χειρισμό και το setup τους).
Supercharged, Overdrive 2 και injection: Οι σημαντικότερες αναβαθμίσεις ανά μίξερ
Η SD9 στην έκδοση Supercharged έχει δεθχεί μια σειρά από αναβαθμίσεις με τις κυριότερες να είναι οι εξής: Τα 40 Flexi κανάλια έχουν γίνει 48, τα ενσωματωμένα εφέ από 4 έχουν αυξηθεί σε 8, με τα Flexi Busses να είναι 16, ενώ η κονσόλα διαθέτει και 8 DiGiTubes. Αναβαθμισμένα είναι και τα Dynamic EQs, οι Multiband Compressors και τα Matrix, ενώ υπάρχουν και νέες δυνατότητες όπως Reorder of Busses, Multichannel inputs (δυνατότητα που είχε μόνο η SD7 έως πρότινος), καθώς και διευρυμένο Aux Panel, αυξημένες λειτουργίες στους δυναμικούς επεξεργαστές (όπως Duck και expander για το Gate, καθώς και De-esser και δυο τύποι Knee για τους Compressors). Στην φετινή έκθεση της Φρανκφούρτης η SD9 παρουσιάστηκε σε δυο ακόμα εκδόσεις, την SD9T για θεατρική χρήση και την SD9B που ειδικεύεται σε broadcast εφαρμογές.
H μεγαλύτερη SD8 στην έκδοση Overdrive 2 πλέον έχει δεθχεί κι αυτή σημαντικές αναβαθμίσεις καθώς διαθέτει συνολικά 60 Flexi channels και 24 Flexi Busses (όσα και πρίν δηλαδή), ενώ τα dynamic EQ από 8 έχουν γίνει 10, το ίδιο και οι διαθέσιμοι Multiband compressors. Οι διαθέσιμες μηχανές εφέ έχουν αυξηθεί κατά 4 (από 8 σε 12), ενώ η κονσόλα διαθέτει συνολικά και 10 DiGiTuBes, καθώς και δυνατότητα multichannel χρήσης, μαζί με όλες τις άλλες χρηστικές αναβαθμίσεις.
Για όσους θέλουν μια SD8 αλλά διαθέτουν μικρότερο χώρο, γι’ αυτούς η DiGiCo έχει την έκδοση SD8-24 με τα 25fader frame, που κάνει ότι ακριβώς και η μεγαλύτερη (σε μήκος και μόνο) SD8, δίχως να υπολείπεται σε καμία απολύτως δυνατότητα ή λειτουργία.
Η μικρότερη της παρέας και η μικρότερη, έως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, κονσόλα της DiGiCo, είναι η SD11, η οποία μετά την αναβάθμιση φέρει και το διακριτικό ‘i’ από το injection (υπάρχει επίσης και η έκδοση Broadcast). Η injection αναβάθμιση έκανε και τα 32 κανάλια της Flexi (ήταν μόνο τα 8 στην προηγούμενη έκδοση λογισμικού), της πρόσφερε ακόμα δυο stereo εφέ (από 4 σε 6), δύο ακόμα dynamic eq και multiband compressors (από 4 σε 6 αντίστοιχα).
SD Racks
Άλλο ένα κομβικό σημείο στο ψηφιακό πακέτο και τη DiGiCo λογική, αποτελούν τα SD racks, που ενσωματώνουν τους υψηλής ανάλυσης (έως και 192kHz) A/D μετατροπείς και τα πολλαπλά ψηφιακά φορμά και πρωτόκολλα, όπως MADI, AES, ADAT και Aviom. Τα εν λόγω ρακ ενσωματώνουν όλη την εξέλιξη που έχει προέλθει μέσα από την 9χρονη «digital touring» εμπειρία των ψηφιακών μίξερ των σειρών D και SD της εταιρίας. Ιστορικά, τα ρακ εξελίχθηκαν και αναβαθμίστηκαν πλήρως όταν παρουσιάστηκε η SD7. Βασίζονται φυσικά στην τεχνολογία Stealth FPGA και αποτελούν το κρίσιμο συμπλήρωμα της κονσόλας, ή μάλλον το κρίσιμο λειτουργικό πρώτο στάδιο υποδοχής, διαχείρισης και επεξεργασίας των σημάτων πριν την κονσόλα μίξης.
Και μπορεί όπως είπαμε οι αναλογικο-ψηφιακοί μετατροπείς των SD Rack να λειτουργούν στα 192kHz στην SD7 για παράδειγμα, όμως ο χρήστης μπορείς να επιλέξει τη συχνότητα δειγματοληψίας για κάθε έξοδο, ανάλογα με τις ανάγκες του και τις απαιτήσεις των μετέπειτα συστημάτων. Για παράδειγμα μπορεί να πάρει μέσω MADI σήμα στα 48kHz για broadcast χρήση ή να επιλέξει 96kHz για recording.
The Versatility of Gain Tracking & Splitting
Η τεχνολογία και η δυνατότητα του ενσωματωμένου Gain Tracking αποτελεί ένα δυνατό όσο και απαραίτητο εργαλείο για την ομαλή λειτουργία όσον αφορά το στάδιο του κέρδους (gain) περισσότερων από μιας κονσόλας. Αυτό σημαίνει ότι καταρχάς υποστηρίζεται ο διαχωρισμός των σημάτων εισόδου προκειμένου να τροφοδοτηθεί μια δεύτερη ψηφιακή ή αναλογική (με αναλογικό σήμα η δεύτερη) κονσόλα, δίχως οι αυξομιεώσεις του σταδίου gain της πρώτης κονσόλας να επηρέαζει το gain στο αντίστοιχο κανάλι της δεύτερης. Αυτή η δυνατότητα εφαρμόζεται για όλες τις εξόδους (AES, αναλογικές ή MADI outputs)
Μια ακόμα δυνατότητα έχει να κάνει με το Remote Setup και Monitoring μέσω της θύρας USB των SD Rack που επιτρέπει remote monitoring και έλεγχο όλων των ρυθμίσεων που αφορούν τα SD Rack μέσω ενός PC ή ενός Intel based Mac.
Εντυπώσεις χρήσης του aLive – Μια ανοικτή πλατφόρμα
Ισως ήταν λίγο μεγάλη η εισαγωγή, αλλά είναι μάλλον η ελάχιστη δυνατή που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να εισάγουμε κάποιον με όσο το δυνατόν πιο σφαιρικό και σύντομο τρόπο στον ψηφιακό κόσμο των DiGiCo. Οι εντυπώσεις μας από την κονσόλα εξαντλήθηκαν σε δυο επισκέψεις στα γραφεία της αντιπροσωπείας, με τη μια να αποτελεί το σεμινάριο με τη συμμετοχή και άλλων συναδέλφων και τη δεύτερη επίσκεψη να είναι πιο prive. Το έχουμε ξαναγράψει και έχει γραφτεί και ειπωθεί από πολλούς ειδικούς και επαγγελματίες του χώρου όλα τα τελευταία χρόνια ότι η DiGiCo αποτελεί ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο (αν όχι το μεγαλύτερο αυτή τη στιγμή) στον τομέα των ψηφιακών μίξερ.
Κατά τη γνώμη μου, η επιτυχία της κονσόλας στάθηκε στη φιλοσοφία της και τη σχεδόν πλήρη απαλλαγή και απενοχοποίησή της από κάθε ίχνος αναλογικό παρελθόν και προίκα. Τι εννοώ; Ότι η DiGiCo στήριξε τη φιλοσοφία της στην ψηφιακή λογική απευθυνόμενη προς τη full professional κοινότητα, υποστηρίζοντάς την με σκυλίσια πίστη και επιμονή, ενώ ταυτόχρονα, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, δεν αγνόησε ποτέ κανένα request, απ’ οπουδήποτε κι αν προερχόταν αυτό ή όσο τρελό κι αν ακουγόταν. Κάπως έτσι δημιούργησε μια πλατφόρμα μίξης με φουλ ψηφιακή λογική αλλά ‘εκτελεσμένη’ αναλογικά, δίχως χρηστικές εμμονές και πραγματικά ανοικτό μυαλό και φιλοσοφία χρήσης.
Αυτό που έκανε τη DiGiCo επιτυχημένη σε επίπεδο φιλοσοφίας και δομής είναι η ανοικτή πλατφόρμα των μίξερ της. Καθήμενος μπροστά από τη μικρότερη SD9 αλλά και την SD8 κατάλαβα ότι τα μίξερ δεν σου βάζουν κανέναν απολύτως κανόνα. Τα σχέδια, οι κανόνες και ο τρόπος χρήσης και λειτουργίας υπάρχουν μόνο στο μυαλό του τεχνικού, ηχολήπτη, ή εγκαταστάτη και απλά τα περνάει στην κονσόλα που είναι ανοικτή στην υποδοχή κάθε configuration. Αυτό θεωρώ ότι είναι και το μεγαλύτερο επίτευγμα της DiGiCo λογικής: η ανοικτοσύνη σε θέματα configuration και χρηστικότητας. Κατά τα άλλα και οι τρείς κονσόλες της παρουσίασης (SD8, SD9 και SD11 στις βελτιωμένες εκδόσεις τους με το τρέχων λογισμικό για το οποίο σας παραπέμπω πιο πάνω στην παρουσίαση), έχουν κοινή λογική χρήσης και εύκολη διαμόρφωση της επιφάνειας σε ‘λευκό χαρτί’ αν θέλει ο χρήστης. Στα πλαίσια των demo o Μάριος Καριώτης είχε δικτυώσει τις SD8 και SD9 και γύριζε MADI στην SD9 μια πολυκάναλη ηχογράφηση που είχε γίνει σε πραγματικές συνθήκες Live με DiGiCo, μέσω ενός recording προγράμματος σε laptop.
Οπως ανέφερα, το σετάρισμα των εν λόγω μίξερ της DiGiCo (στην SD9 περάσαμε περισσότερη ώρα γιατί απλά ήταν εύκαιρη…) είναι εύκολο και γρήγορο, ενώ η μίξη είναι εύκολη και λειτουργικότητα ακόμα και για όσους ξεκινάνε με τα ψηφιακά μίξερ. Τα πάντα γίνονται μέσω περιστροφικών ρυθμιστικών και μπουτόν ενεργοποίησης αλλά και από την ευμεγέθη οθόνη αφής. Ο τρόπος που δρομολογείται μια μίξη είναι γρήγορος και όπως είπα απόλυτα προσωπικός, αφού η custom λογική της κονσόλας είναι αυτή που κυριαρχεί, καθώς η κονσόλα προσαρμόζεται στο χειριστή της και δεν απαιτεί από αυτόν να προσαρμοστεί στη λογική του μίξερ. Ο τρόπος με τον οποίο συμβαίνει αυτό στη DiGiCo θεωρώ ότι είναι και το μεγαλύτερο ίσως ατού της.
Το άλλο είναι βεβαίως ο ήχος της. Η DiGiCo έχει καταφέρει ώστε όλα της τα μίξερ να έχουν τον ίδιο ηχητικό χαρακτήρα και οι διαφορές να εντοπίζονται μόνο σε δυνατότητες, λειτουργίες και γενικότερα αριθμούς (αριθμό Flexi και μη καναλιών, αριθμό busses, αριθμό εφέ, δυναμικών eq’s κ.ο.κ.). Από λειτουργίες εκτίμησα πολύ τις δυνατότητες assign faders, τα channel safes που λειτουργούν ως 'ασπίδα' κατά το σετάρισμα και τη λειτουργία των snapshots, τις μακροεντολές (ο αριθμός τους διαφέρει από μίξερ σε μίξερ, για παράδειγμα η SD9 υποστηρίζει έως και 8 macros), τα άπειρα (κυριολεκτικά) snapshots, έως το τελικό copy της μίξης σε usb stick που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε DiGiCo.
Δεν έχει νόημα, το να περιγράψω την εμπειρία χρήσης μιας DiGiCo, ή όλες τις λειτουργίες αναλυτικά, γιατί αφενός θα πάρει σελίδες και αφετ'ερου θα αποδωθεί με δυσκολία. Γι' αυτό και κάπου εδώ βάζω μια τελεία και σας παραπέμπω στους αρμόδιους. Αν λοιπόν θέλετε να μυηθείτε απευθείας στον κόσμο της DiGiCo επικοινωνήστε με τον αντιπρόσωπο για ένα προγραμματισμένο Hands On. Εως τότε μπορείτε να ‘παίξετε’ με τον offline editor (offline software η επίσημη ονομασία της DiGiCo) της DiGiCo κονσόλας που επιθυμείτε στην τελευταία και πιο αναβαθμισμένη του έκδοση από ΕΔΩ.
Ωστόσο για περισσότερες πληροφορίες ή για Live demo επικοινωνήστε με την εταιρία Kariotis Audio & Lighting η οποία εκτός από τα σεμινάρια, κάνει demo και σε πραγματικές Live συνθήκες στο χώρο της συναυλίας, κατόπιν βεβαίως των σχετικών συννενοήσεων που θα προκύψουν μέσα από σοβαρές προτάσεις...
Επαφή
Kariotis Audio & Lighting
