Τη συναυλία της Lady Gaga την έζησα από μέσα λόγω της εμπλοκής μου με το support συγκρότημα του Alex Kavvadia για το οποίο ‘έκανα’ ήχο, καθώς ο Alex και η μπάντα που ‘έστησε’ για την περίσταση ο φίλος μου Γιώργος Μπουσούνης, άνοιξε τη συναυλία της Lady Gaga στο ΟΑΚΑ, αποτελώντας επιλογή των ακροατών του Jumping Fish και των παραγωγών της Lady Gaga. Ηταν λοιπόν από κάθε άποψη μια ιδιαίτερη συναυλία για μένα, καθώς το σύστημα για το οποίο ούτως ή άλλως θα σας έγραφα την άποψή μου, μια ώρα πρίν τη Gaga το ‘είχα στα χέρια μου’ με τη μπάντα του Alex.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Αναμφίβολα η περιοδεία “ArtRave: The Artpop Ball Tour” της Lady Gaga ήταν το συναυλιακό γεγονός της χρονιάς για τα μέρη μας (και όχι μόνο) τόσο όσον αφορά το μέγεθος της παραγωγής όσο και το status του καλλιτέχνη. Η περιοδεία πραγματοποιείται με αφορμή το πλατινένιο νέο άλμπουμ της Lady Gaga με τίτλο «Artpop», το οποίο ανέβηκε στο Νο1 του Billboard 200 από την πρώτη κιόλας εβδομάδα κυκλοφορίας του.
Είναι σημαντικό να επισημάνω εξ’ αρχής ότι όπως μου είπαν οι τεχνικοί ήχου και οι roadies της Gaga, η περιοδεία “ArtRave: The Artpop Ball Tour” είναι arena format tour και όχι stadium φορμά, κάτι που σημαίνει ότι περιοδεύουν σε αρένες χωρητικότητας έως 25 – 30 χιλιάδων θεατών. Το ΟΑΚΑ ήταν μια από τις εξαιρέσεις της περιοδείας, γι’ αυτό ακριβώς χρειάστηκαν και τη ‘βοήθεια’ της γνωστής Ελληνικής rental εταιρίας United Technical Group, που προμήθευσε το delay σύστημα των V-Dosc, ενώ ενίσχυσε και με sub το main σύστημα της Lady. Επίσης, όπως πληροφορήθηκα, όλο το logistics και ο σχεδιασμός της περιοδείας ήταν τέτοιος ώστε όλη η παραγωγή να στήνεται σε 2 ημέρες. Επιπλέον ήταν και (είναι) και μια από τις ελάχιστες περιοδείες που ‘έτρεξαν’ φέτος το καλοκαίρι – φθινόπωρο, αφού οι περισσότερες μπάντες – καλλιτέχνες μεγάλου διαμετρήματος, για διάφορους λόγους (μουντιάλ, παγκόσμιο μπάσκετ κλπ) αποφάσισαν να μείνουν στα πίτ και να βγούν έξω του χρόνου (του χρόνου όπως όλα δείχνουν θα είναι μια καυτή συναυλιακή χρονιά παγκοσμίως). Είναι χαρακτηριστικό ότι η συναυλία τέλειωσε στις 11.30 το βράδυ και στις 1.00 είχε αδειάσει όλο το stage και είχε ξεκρεμαστεί και μεγάλο τμήμα του αναρτημένου εξοπλισμού. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή…
Fat Lady (η σκηνή όχι η Gaga) και Video εξοπλισμός
Το management της περιοδείας επέλεξε για την Αθήνα μια από τις μεγαλύτερες σκηνές, την περίφημη Fat Lady που ταξίδεψε από Γερμανία με 14 νταλίκες. Το συνολικό μήκος του stage ήταν 50 μέτρα, το μεγαλύτερο βάθος του 31, ενώ το συνολικό ύψος από το χορτάρι του ΟΑΚΑ 21 μέτρα.
Το συνολικό εμβαδόν του stage ήταν περίπου 2000τμ εκ των οποίων περισσότερα από τα μισά είναι κάτω από το roof. Ολη την πλάτη της σκηνής κάλυπτε μια LED οθόνη της ROE Visual, ενώ δεξιά και αριστερά της σκηνής υπήρχαν ακόμα δυο LED οθόνες διαστάσεων 6x3,5m έκαστη (2 x 16:9 λόγο πλευρών ζήτησε η παραγωγή) της G LEC (module 12) που είχαν τοποθετηθεί από την εταιρία Division του Πάρι Αναγνωστόπουλου. Οπως μας ανέφερε ο Πάρις, η εν λόγω οθόνη πληρούσε τα τεχνικά χαρακτηριστικά (color range) που είχαν θέσει οι Αμερικάνοι, ώστε οι πλαϊνές οθόνες να ‘ματσάρουν’ χρωματικά με τη δική τους κεντρική οθόνη. Οσον αφορά τις ξένες εμπλεκόμενες εταιρίες, απ’ όσο μπόρεσα να διαπιστώσω ήταν τρείς: η PRG Europe, η Αμερικάνικη Eighth Day Sound και η κορυφαία rental εταιρία του Καναδά, η Solotech.
Main Audio & delay Σύστημα
Το κυρίως PA σύστημα ανήκε στην d&b audiotechnik και περιελάμβανε καμπίνες J-series. Συγκεκριμένα είχαν αναρτηθεί 20 καμπίνες J-series ανά πλευρά (20 +20 δηλαδή σε L – R), ενώ άλλες 16 + 16 είχαν αναρτηθεί ως LL – RR συστοιχία για την κάλυψη των πλαινών εξεδρών του ΟΑΚΑ. Δίπλα ακριβώς στο main PA σύστημα είχαν αναρτηθεί και 8 +8 J-sub ανά κανάλι. Αντίστοιχα ο χώρος μπροστά από τη σκηνή ήταν γεμάτος sub. Συγκεκριμένα, είχαν τοποθετηθεί 18 sub (αν μέτρησα σωστά) της d&b audiotechnik και συγκεκριμένα τα B2 (bandpass horn design) ανά 3άδες (έξι 3άδες sub με το μεσαίο να εκπέμπει προς το stage), σε cardioid mode λειτουργία. Επίσης την εμπρόσθια ζώνη των sub ‘βοήθησαν’ και τα sub της United, καθώς τοποθετήθηκαν 12 + 12 sub SB218 της L-Acoustics, κάτω ακριβώς από τις L-R line array συστοιχίες του main PA συστήματος. Οσον αφορά το delay σύστημα (στα 60 περίπου μέτρα από το main σύστημα), τοποθετήθηκαν δυο πύργοι, δεξιά και αριστέρα και ακριβώς πίσω από το FoH, που φιλοξενούσαν 12 line array καμπίνες V-DOSC της L-Acoustics έκαστος.
Φωτισμός
Το πιο εντυπωσιακό που έβλεπες κοιτώντας στον ‘ουρανό’ του stage της Gaga ήταν η ημικλινής τράσα με τις 3άδες των LED κινούμενων κεφαλών της Clay Paky. Πιο συγκεκριμένα, στο εν λόγω ενιαίο χωροδικτύωμα φιλοξενούνταν κολλητά 72 LED κεφαλές Β-ΕΥΕ Κ20 της Clay Paky (κάθετα ανά 3άδες – συνολικά 24 τριάδες Β-ΕΥΕ Κ20). Βεβαίως υπήρχαν και άλλες κεφαλές αλλά ήταν δύσκολο να τις διακρίνει κανείς από το stage με ακρίβεια, ενώ τον έλεγχο των φώτων είχε μια grandMA2. Επίσης, η Ελληνική εταιρία United Technical Group είχε προμηθεύσει για τις ανάγκες της συναυλίας και φωτιστικό εξοπλισμό όπως 16 Sharpy της Clay Paky, 4 follow spot της Lycien, 4 City Color, τράσες και μοτέρ.
Κονσόλες
Η κονσόλα που είδα στο FoH της Lady Gaga δεν ήταν έκπληξη, καθώς η SD7 της DiGiCo ως γνωστόν σχεδόν μονοπωλεί αυτού του βεληνεκούς τις παραγωγές τα τελευταία χρόνια. Αντίστοιχη ήταν και η κονσόλα στα μόνιτορ, ενώ στο FoH του Alex Kavvadia που άνοιξε τη συναυλία της Lady Gaga, χρησιμοποίησα την QU32 της Allen & Heath. Τον ηχητικό εξοπλισμό (monitor, back line, κονσόλες κλπ) για τις ανάγκες της εμφάνισης του Alex Kavvadia και της μπάντας του προμήθευσε στην παραγωγή η rental εταιρία των Τάκη & Νίκου Σπυρόπουλου τους οποίους οφείλω να ευχαριστήσω δημόσια για την άψογη συνεργασία και υποστήριξη. Ο Νίκος μέσω tablet σε ρόλο remote controller ρύθμισε ασύρματα τα μόνιτορ της μπάντας, μέσω της QU32 του FoH. Η διαδικασία διασύνδεσης ήταν η ενδεδειγμένη με το master out της QU32 να φιλοξενείται σε δυο κανάλια εισόδου της DiGiCo SD7 και από εκεί το σήμα να οδηγείται στους επεξεργαστές, τους ενισχυτές και τα ηχεία του συστήματος.
Εντυπώσεις… χρήσης & ακροάσεων
Το ΟΑΚΑ έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε απόλυτο ‘χωνευτήρι’ συστημάτων και παραγωγών καθώς λίγοι έχουν ανταπεξέλθει αξιοπρεπώς (και ακόμα λιγότεροι επιτυχώς) των ηχητικών αναγκών του σταδίου. Τα J Series τα είχα ξανακούσει όταν είχαν πρωτοβγεί σαν ηχεία και πάλι εδώ στο ΟΑΚΑ, πρίν από περίπου 7 χρόνια στη συναυλία του George Michael και ομολογώ ότι δεν είχα τρελαθεί (όπως και με κανένα άλλο ηχείο στο ΟΑΚΑ). Στη συναυλία της Gaga το σύστημα ήταν επαρκές για κάποιον σαν κι εμένα που δεν το πίεσε και έπαιξε χαλαρά, και φυσικά όλες οι κρίσεις αφορούν το χώρο ακρόασης του FoH. Ο συνδυασμός κονσόλας / συστήματος ήταν άμεσος και ομολογώ ότι η αίσθηση του ακούσματος ήταν αρκετά ‘monitor’ αφού το παραμικρό που ακούμπαγα στην Allen & Heath ακουγόνταν αμέσως, ειδικά στο low end κομμάτι, κάτι που είναι μάλλον αναμενόμενο όταν έχεις 56 sub απέναντί σου (με τα περισσότερα stack στο έδαφος). Γενικά υπήρχε μια αίσθηση αμεσότητας, συχνοτικής ισορροπίας, με ρεαλιστικές χροιές, πολύ καλή στερεοφωνική εικόνα και εξαιρετική αίσθηση των πραγμάτων τουλάχιστον στο χώρο του FoH. Η κρίσιμη μεσαία περιοχή είχε αμεσότητα και αυτή τη γνωστή ‘μόνιτορ’ αίσθηση όλων σχεδόν των ηχείων της Γερμανικής εταιρίας. Αναμφίβολα μια από τις πιο ωραίες αισθήσεις πληρότητας που είχα σε συναυλία, αν και όπως αναφέρω δεν πίεσα ποτέ το σύστημα και σε καμιά συχνοτική περιοχή (ακόμα και αν το έκανα βεβαίως φαντάζομαι ότι θα έπιαναν νωρίς δουλειά οι limiter της SD7 που είχε τοποθετήσει στα κανάλια μου ο ξένος τεχνικός του συστήματος στη master κονσόλα της DiGiCo). Κάπως έτσι λοιπόν, παίξαμε, τελειώσαμε μετά από 6 κομμάτια (πάνω που αρχίζει κανείς να ψιλοκάνει ‘παραγωγή’ στην μπάντα που έχει απέναντί του και πάνω που η μπάντα αρχίζει να ζεσταίνεται, αλλά αυτή είναι η μοίρα των support σχημάτων σε τέτοιες συναυλίες, οπότε παράπονο ουδέν, αντίθετα όλα κύλησαν πραγματικά καλά).
Όταν ήρθε η ώρα για τη Lady Gaga θα πρέπει να σας εκμυστηρευτώ ότι μπήκα στην Αρένα από τα καμαρίνια, έχοντας στο μυαλό μου ότι θα κάτσω να ακούσω 3 – 4 τραγούδια για να έχω άποψη για τον ήχο και το show και μετά ‘θα την κάνω’ για ένα μπαράκι που έπαιζαν Live κάτι φίλοι… Στην πράξη βεβαίως αυτό που συνέβη ήταν εντελώς το αντίθετο, καθώς έκατσα μέχρι το τέλος, προφανώς γιατί μου άρεσε αυτό που έβλεπα και άκουγα. Όπως έγραψα και σε ένα post στο fb για την εμπειρία μου από το ΟΑΚΑ, ο ήχος της Lady Gaga και της μπάντας της όπως τον άκουσα από την αρένα του σταδίου ήταν ένα από τους καλύτερους στο ΟΑΚΑ. Προσέξτε, το τονίζω στο ΟΑΚΑ, γιατί οι έννοιες ΟΑΚΑ και εξαιρετικός ήχος είναι εξορισμού αντίθετες ή μάλλον περιορισμένης έκτασης, όπως έχει αποδείξει η πραγματικότητα όλα αυτά τα χρόνια. «Εκτός κι αν κάποιος γεμίσει το στάδιο με καμπίνες και όχι με 4 line array τσαμπιά ανεξαρτήτως εταιρίας κατασκευής» όπως πολύ σωστά μου είπε ο φίλος μου ο Γιώργος Βουδαντάς που επίσης είδε και άκουσε την εν λόγω συναυλία. Με δεδομένο λοιπόν ότι το ΟΑΚΑ στα μέρη μας αντιμετωπίζεται από τις ξένες παραγωγές ως ακόμα ένα τυπικό venue, τότε το στάδιο θα έχει οριακά ήχο μεταξύ stage και FoH και τον καλύτερο ήχο στο sweet spot που σχηματίζεται από το τρίγωνο των L-R πύργων και του FoH μίξερ. Ολο το υπόλοιπο (εξέδρες, και τα μακρινά τμήματα της αρένας) θα είναι στη μοίρα του…
Με αυτά έως δεδομένα λοιπόν, ο ήχος της Gaga με το καλημέρα φάνταζε σχεδόν ως ‘αναφοράς’ με όλα να βρίσκονται πάνω από το μέσο όρο (η κάλυψη, το SPL, η χροιά, η αναλογία χαμηλού κλπ). Και πάμε και στη μίξη που ήταν πραγματικά προσεγμένη, παρότι σχετικά ‘αλλοπρόσαλη’ ενίοτε με το μουσικό προφίλ της Gaga όπως τουλάχιστον το γνωρίζουμε μέσα από τη δισκογραφία της. Τι εννοώ; Τα τύμπανα για παράδειγμα, ήταν εξαιρετικά, ίσως το καλύτερο ντράμς σετ που έχω ακούσει μετά τους Porcupine Tree σ’ εκείνο το αξέχαστο Live αναφοράς στο Λυκαβητό προς 7ετίας περίπου. Το low end τεράστιο, το ταμπούρο το έχω ακόμα στο μυαλό μου και τα toms δουλεμένα έως και την τελευταία λεπτομέρεια (βάζω στοίχημα ότι θα είχαν επιστρατευτεί αμέτρητα plug ins στο kit), ενώ ο διαχωρισμός και ο ‘αέρας’ μεταξύ όλων των επιμέρους κρουστών του σετ ήταν μοναδικός. Βεβαίως το drum kit κυριαρχούσε στη μίξη ακόμα και των πιο ‘ήσυχων’ ποπ κομματιών της γενικότερα pop ύφους Lady Gaga (το ‘αλλοπρόσαλο’ στοιχείο στο οποίο αναφέρθηκα πιο πάνω), όμως μετά το δεύτερο – τρίτο κομμάτι όλο αυτό ήταν πολύ εύπεπτο ηχητικά καθότι άψογα εκτελεσμένο.
Πολύ δουλειά στα τύμπανα λοιπόν. Το ίδιο σχεδόν και στις κιθάρες που είχαν πολύ πιο ενεργό ρόλο στη μίξη απ’ ότι θα περίμενα. Αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόπερσι στους Peppers στον ίδιο χώρο (ΟΑΚΑ) ‘παρακαλάγαμε’ για λίγη κιθάρα, εδώ η συναυλία παρέπεμπε ενίοτε σε hard rock μπάντα…
Εξίσου πολύ δουλειά είχε γίνει και στα φωνητικά με τη Gaga να βγαίνει με δυο μικρόφωνα, ένα χειρός (με φούλ στράς και διαμάντια, δεν μπορώ με σιγουριά να σας πω πιο ήταν) και με ένα χειλόφωνο. Σίγουρα υπήρχαν πολλά προηχογραφημένα φωνητικά, τόσο δικά της όσο και δεύτερες φωνές, ενώ ακουγόταν η χρήση auto tunes καθώς και το κομπρεσάρισμα ενίοτε. Το σύστημα γενικώς είχε ‘αέρα’, crystal clear χροιά, σημαντικό εύρος δυναμικών, όμως σε πιο ακραία από πλευράς SPL και φορτωμένης μίξης σημεία, όσοι έχουν ακούσει μεγάλα συστήματα αντιλαμβάνονταν πότε προειδοποιούσε ότι έφτανε κοντά στα όριά του. Το σημαντικότερο όμως κατά τη γνώμη μου, είναι ότι μετά από τα πρώτα κομμάτια, σταμάτησα να αντιλαμβάνομαι τη συναυλία με όρους ‘κριτικής ακρόασης’ και άρχισα να απολαμβάνω αυτό που άκουγα και έβλεπα, γεγονός που σημαίνει ότι όλα ‘δούλευαν’ άψογα στην εν λόγω συναυλία. Εξίσου εντυπωσιακό ήταν το visual κομμάτι με τις οθόνες να είναι ευκρινέστατες και λεπτομερής σε ανάλυση, ενώ το ίδιο ισχύει και για τους φωτισμούς που ήταν ‘δεμένοι’ με την παράσταση, ενώ το show εδώ έκλεψαν τα laser…
Είναι προφανές ότι τη Lady Gaga ως εικόνα και προσωπικότητα (τουλάχιστον έτσι όπως παίζει και όπως την παίζουν τα media) είτε τη γουστάρεις, είτε τη μισείς, να περάσει αδιάφορα δεν γίνεται. Για τη Lady Gaga ως περφόρμερ και για τη συναυλία της γενικά, έχω να πω το εξής: αν έκατσα και ‘ρούφηξα’ έως το τέλος μια συναυλία στην οποία πήγα ψυχολογικά προετοιμασμένος ότι «δεν θα μου αρέσει» και θα φύγω στο 3 -4ο κομμάτι, τότε ήταν μια πραγματικά καλή συναυλία στην οποία πέρασα καλά, αφού μου άρεσε αυτό που άκουγα και έβλεπα. Τελικώς ακόμα μια φορά στη μουσική βιομηχανία αποδεικνύεται ότι το ‘φαινόμενο’ της ντίβας Lady Gaga δεν είναι τυχαίο. Η ίδια είναι μουσικός, τραγουδίστρια & συνθέτης και δείχνει να έχει τεράστιο πάθος όχι μόνο για το image της, αλλά (ευτυχώς) και για τη μουσική της. Αυτό μου έφτανε και με το παραπάνω για να περάσω ένα πραγματικά ευχάριστο 2ωρο. Δυστυχώς όλο αυτό το βίωσαν μόνο 35.000 θεατές, διότι αφενός η Lady Gaga στα μέρη μας δεν έχει την αναγνώριση που έχει στο εξωτερικό (εδώ προφανώς έχουμε την Πάολα αντ’ αυτής) και επίσης διότι το αντίτιμο του εισιτηρίου ήταν υψηλό για τα γενικότερα οικονομικά δεδομένα της χώρας μας και για το νεανικό κοινό που απευθύνεται η Gaga…
Υ. Γ. Να μην ξεχάσω να ευχαριστήσω τον Alex Kavvadia, το Γιώργο Μπουσούνη, το Γιώργο Γκίνη (που με βοήθησε στο FoH), καθώς και όλους τους μουσικούς και τους τραγουδιστές της μπάντας του Alex για την εξαιρετική συνεργασία. Ευχαριστούμε επίσης το Jumping Fish, την Archangel και την εταιρία ΛΑΒΡΥΣ για τη βοήθεια και την υποστήριξη…
Υ.Γ. Οι φωτό που ακολουθούν είναι από τον εξοπλισμό της Lady Gaga και κάποιες από την μπάντα του Alex Kavvadia. Φωτογραφίες από τη Lady Gaga στο ΟΑΚΑ, τις περούκες, τις αμφιέσεις της και όλο το hype που κουβαλούσε γενικώς, μπορείτε να βρείτε εν αφθονία παντού στο διαδίκτυο...
Υ.Γ. Το video που ακολουθεί είναι το τραγούδι 'False Hope' του Alex Kavvadia απο το άνοιγμα της συναυλίας της Lady Gaga...
