Ας συμφωνήσουμε στο προφανές για να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας και να την πάμε παρακάτω… Το προφανές είναι ότι: oι leaders είναι leaders γιατί αυτοί έχουν το όραμα (σωστό ή λάθος δεν έχει σημασία επί του παρόντος) και δεν διστάζουν να το υλοποιήσουν ανεξαρτήτως κόπου, κόστους και φαιάς ουσίας…

του Βασίλη Λαδονικόλα

Δεύτερη διαπίστωση είναι ότι στον τομέα του επαγγελματικού audio (του οποίου οι εξελίξεις αποτελούν το βασικό αντικείμενο του εν λόγω ‘πονήματος’) οι πραγματικές καινοτομίες δεν είναι δα και καθημερινό φαινόμενο. Με δεδομένο ότι το digital domain περιβάλλον έχει κυριαρχήσει τα τελευταία πολλά χρόνια και με εξίσου δεδομένο το σύγχρονο περιβάλλον δικτύωσης και τα διάφορα δημοφιλή πρωτόκολλα διαχείρισης και μεταφοράς audio, θα έλεγε κανείς ότι το πράγματα έχουν πάει (και μάλιστα με φόρα) προς το IT, παρά προς το πατροπαράδοτο audio engineering.

Κάπως έτσι, αυτή η μίξη connectivity και full ψηφιοποίησης, έχει αναμφίβολα εξελίξει τα audio δεδομένα, όμως γενικότερα τα πράγματα στον πραγματικό audio κόσμο εκεί έξω, μάλλον έχουν κινηθεί σε συντηρητικούς ρυθμούς, οικονομίες κλίμακος και προϊοντικό downsizing με τη δημιουργία και την ‘τρέλα’ να χάνουν σταθερά έδαφος, δίνοντας τη θέση τους σε μια εξελισσόμενη κανονικότητα…

Και ενώ είχαν παγιωθεί όλα αυτά, ξαφνικά μπαίνει το 2018 δείχνοντας ότι υπάρχουν ακόμα ‘τρελοί’ και παθιασμένοι εκεί έξω που όχι μόνο ονειρεύονται αλλά μας παρουσιάζουν εμπράκτως τη δική τους εξέλιξη του audio ‘φτύνοντας’ στα μούτρα μας μερικές ‘νέες’ και ‘καινοτόμες’ ιδέες, που δεν τις έχουν απλά στα χαρτιά, αλλά τις έχουν δουλέψει, εξελίξει και τις έχουν μετουσιώσει σε πράξη, αποδεικνύοντάς μας ότι αν μη τι άλλο δουλεύουν. Τώρα για το αν θα κυριαρχήσουν και θα αποτελέσουν στο μέλλον το νέο στάνταρ αναφοράς, αυτό είναι μια άλλη μεγάλη κουβέντα.

Πρίν σας κουράσω και μου πείτε «μιλάς με γρίφους γέροντα…» εξηγούμαι…
Πρώτα απ’ όλα οφείλω να διευκρινίσω ότι τα εισαγωγικά που χρησιμοποίησα στις λέξεις ‘νέες’ και ‘καινοτόμες’ ιδέες, τα έβαλα διότι οι ιδέες αυτές έχουν ως βασικό τους πυλώνα τον πολυκάναλο ήχο (κωδικοποιημένο ή μη) και αυτό αν μη τι άλλο δεν είναι νέα ιδέα ούτε στο recording, αλλά ούτε και στην αναπαραγωγή (κατ’ οίκον ή Live σε κάποιο venue).

Περνώντας λοιπόν στο δια ταύτα, αναφέρομαι σε δυο από τις πλέον πρωτοποριακές τεχνολογίες που είδα και βίωσα εκ του σύνεγγυς στη φετινή έκθεση της Φρανκφούρτης. Ως πρώτη (με τυχαία σειρά) αναφέρω την τεχνολογία d&b Soundscape που βασίζεται στην πανίσχυρη πλατφόρμα DS100 Signal Engine της d&b και όπως αποκάλυψε ήδη από την έκθεση ISE 2018 που πρωτοπαρουσιάστηκε, η Γερμανική εταιρία την δούλευε και την εξέλισσε εδώ και μια 5ετία, με τις δοκιμές να γίνονται σε πραγματικές συνθήκες με κορυφαίους καλλιτέχνες σε εξίσου επώνυμα venues.

Η d&b υποστηρίζει ότι με το Soundscape αλλάζει πλήρως η προσέγγιση του live sound mixing και του system design, με το ακουστικό περιβάλλον να μην παίζει πλέον κανένα απολύτως ρόλο, καθώς μπορεί να ‘επαναδημιουργηθεί’, ενώ παράλληλα οι ηχητικές πηγές τοποθετούνται στο βέλτιστο σημείο και μπορούν να μετακινηθούν κατά το δοκούν.
Απώτερος Σκοπός του εν λόγω project είναι ο εξής:
όλοι οι θεατές ενός venue (μηδενός εξαιρουμένου) να βιώνουν την ίδια ακριβώς ηχητική εμπειρία από ένα σύστημα αναπαραγωγής ήχου.
Όπως είδαμε το demo της παρουσίασης του project και της πλατφόρμας, μιλάμε για πολυκάναλο σύστημα που ο ήχος θα ακολουθεί τις πηγές και την κίνησή τους και θα αναπαράγεται μόνο από τα αντίστοιχα κάθε φορά κανάλια. Επίσης σημαντικό ρόλο στο demo που είδαμε έπαιξε η τοποθέτηση των πηγών (ας το πούμε panning επί κύκλου) παρά η μίξη τους αυτή καθ’ αυτή…

Αντίστοιχα πολυκαναλικό και το νέο project ενός άλλου ‘τρελού’, Γάλλου αυτή τη φορά και συγκεκριμένα του κ. Heil της L-Acoustics με την πλατφόρμα L-ISA immersive sound solutions, που προσφέρει ένα πλήρες multichannel sound design περιβάλλον τόσο για live, όσο και για πιο prive απαιτητικές οικιακές playback εφαρμογές.

Το βασικό ατού της πλατφόρμας ‘Ελάιζα’ είναι ότι όλες οι παράμετροι των πηγών, μπορούν να σταλούν και να μοιραστούν μέσω δικτύου με την υποστήριξη του L-ISA Controller και να μετατραπούν άμεσα στην προκαθορισμένη διάταξη ηχείων στον επεξεργαστή L-ISA Processor. Χάρη στην ευελιξία του project L-ISA, η διάταξη μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στις μεταβολές της θέσης διατηρώντας παράλληλα τις χωρικές ιδιότητες της μίξης.

Να επισημάνω επίσης και το προφανές, για να δείτε πόσο ακόμα ανοίγει το παιχνίδι και σε επίπεδο ψηφιακών μίξερ. Σε περιβάλλον μίξης, μέσω του πρωτοκόλλου AES70 (OCA για την d&b) μπορούν οι εν λόγω πλατφόρμες να συνεργαστούν με ψηφιακά μίξερ και επεξεργαστές τρίτων κατασκευαστών. Ηδη και οι δυο προαναφερόμενες εταιρίες έχουν (έως τώρα) ανακοινώσει ως συνεργάτες τους τις εταιρίες AVID, DiGiCo και Lawo, ενώ υπάρχουν και άλλοι συνεργάτες σε επίπεδο επεξεργασίας ή monitoring.

To πολυκαναλικό περιβάλλον μίξης επέστρεψε;
Μάλλον αυτό είναι και το βασικό συμπέρασμα όλων αυτών που έχω καταγράψει και αναφέρει πιο πάνω: ότι το πολυκαναλικό περιβάλλον μίξης, επεξεργασίας και ακρόασης, μοιάζει να επέστρεψε και μάλιστα σε μια πολύ πιο σοβαρή και αποτελεσματική εκδοχή του, που δεν περιορίζεται μόνο στην αναπαραγωγή και ανάδειξη των κάθε είδους εφέ από τα surround κανάλια, αλλά στηρίζεται σε μια ολότελα νέα λογική μίξης και κατ' επέκτασην ακρόασης, που η ίδια η αγορά θα κρίνει αν θα την αποδεθχεί ή όχι. Και δεν μένω στην καλλιτεχνική προσέγγιση η οποία, τουλάχιστον για τη δική μου αισθητικη, έχει κερδηθεί, αλλά για την αμιγώς πρακτική...

Μαξιμαλισμός…
Το σημαντικό σε όλα αυτά είναι ότι με αυτές τις πλατφόρμες ο 'μαξιμαλισμός' επιστρέφει, ή για να ακριβολογώ επιχειρεί να επιστρέψει. Περισσότερες καμπίνες, περισσότερος εξοπλισμός, δικτύωση στο full, περισσότερα stage hands και εξειδικευμένοι τεχνικοί με εξιδεικευμένη γνώση και βεβαίως ένας νέος τρόπος προσέγγισης μιας μίξης, μιας παράστασης και μιας συναυλίας γενικώς. Ενα νέο ακρόαμα και ένα νέο θέαμα...
Νομίζω ότι αυτή είναι και η μεγαλύτερη καινοτομία όλων. Και είναι γεγονός ότι αντίστοιχου επιπέδου καινοτομίες στο ευρύτερο audio είχαμε να δούμε από την άφιξη και την κυριαρχία των line array και των ψηφιακών μίξερ.
Σαφώς όλο αυτό δεν συνάδει με τον περιορισμό των budget και το downsizing των παραγωγών που έχει τείνει να παγιωθεί εσχάτως, γι’ αυτό και κρατάμε γενικά μικρό καλάθι σχετικά με το κατά πόσο θα αποδειχθούν βιώσιμες αυτές οι πλατφόρμες. Και δεν περιορίζω την αναφορά μου μόνο σε συγκεκριμένες state of the art παραγωγές που είναι δεδομένο ότι θα χρησιμοποιηθούν (ήδη συμβαίνει έστω και πειραματικά), αλλά σε μια ευρύτερη έστω κλίμακα παραγωγών μεσαίου βεληνεκούς και budget.

Το θετικό είναι ότι έγιναν κάποιες σοβαρές προσπάθειες για να ξεκολλήσει το audio από τη στασιμότητα και τη ‘βαρεμάρα’ που έχει περιέλεθει εδώ και καιρό με μοναδικό στόχο όλα να μικραίνουν, να μειώνονται και να απλουστεύονται. Το ερώτημα είναι λοιπόν απλό: όχι αν είμαστε έτοιμοι για τη νέα εποχή του audio (αν υποθέσουμε ότι αυτή είναι), αλλά για το αν μπορούμε να την αντέξουμε...